WŁADZA RODZICIELSKA
Władza rodzicielska to zbiór praw i obowiązków, które przysługują rodzicom lub opiekunom dziecka w celu zapewnienia mu opieki, wychowania i rozwoju. Władza rodzicielska jest nierozerwalnie związana z osobistymi relacjami między rodzicami i dzieckiem.
POZBAWIENIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ
Pozbawienie praw rodzicielskich ma miejsce jeśli rodzice nie wykonują swoich obowiązków w sposób ogólnie mówiąc właściwy. Z praktyki mogę stwierdzić, że sprawy dotyczące pozbawienia lub ograniczenia władzy rodzicielskiej są zawsze trudne i bolesne dla zaangażowanych stron.
Pozbawienie praw rodzicielskich oznacza, że rodzic nie ma prawa do współdecydowania obok drugiego z rodziców, który posiada władzę rodzicielską m.in. o miejscu pobytu dziecka, leczeniu i dostępie do dokumentacji medycznej, edukacji, wychowaniu, kształtowaniu światopoglądu dziecka oraz decydowaniu o wyjazdach dziecka za granicę.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej może nastąpić, gdy:
- rodzice w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka (np. głodzenie, porzucenie, niepłacenie alimentów);
- rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej (np. stosowanie przemocy fizycznej lub psychicznej, nadużywanie alkoholu, a nawet wychowywanie dziecka we wrogości wobec drugiego rodzica);
- władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu tzw. trwałej przeszkody (np. pobyt rodzica w więzieniu, poważna choroba rodzica, porzucenie dziecka, brak zainteresowania dzieckiem).
Do pozbawienia władzy rodzicielskiej upoważniają sąd tylko takie zaniedbania obowiązków względem dziecka, które mogą być ocenione jako rażące; muszą to być poważne zaniedbania lub zaniedbania o mniejszej wadze, które nabierają cech niepoprawności i uporczywości, a więc takie, które cechuje uporczywość, niepoprawność i nasilenie złej woli.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej można zastosować dopiero wtedy, gdy stosowane wcześniej łagodniejsze środki okazały się nieskuteczne lub gdy w okolicznościach danej sprawy jest oczywiste, że stosowanie łagodniejszych środków jest nieprzydatne i nie osiągnie zamierzonych celów.
Nadużywanie władzy rodzicielskiej polega na wysoce nagannym zachowaniu się rodziców wobec dziecka, np. nadmiernym karceniu, zmuszaniu do nieodpowiedniej pracy, nakłanianiu do popełnienia przestępstw, wykorzystywaniu seksualnym.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej mogą również uzasadniać nadużycia przy zarządzaniu majątkiem dziecka, grożące znaczna szkodą w majątku dziecka.
POZBAWIENIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ – PRZYKŁADY Z ORZECZNICTWA
postanowienie Sądu Najwyższego z 17 listopada 1998 r., II CKN 893/97
Zabójstwo matki dziecka przez jego ojca – mającego negatywne cechy osobowości, zagrażające dobru dziecka – niszczy jego naturalne środowisko rodzinne i stanowi rażące zaniedbywanie obowiązków rodzica względem dziecka, co uzasadnia pozbawienie władzy rodzicielskiej.
wyrok Sądu Najwyższego z 19 stycznia 1999 r., II CKN 744/98
Choroba psychiczna może stanowić trwałą przeszkodę w rozumieniu art. 111 § 1 k.r.o., uzasadniającą pozbawienie chorego rodzica władzy rodzicielskiej.
postanowienie Sądu Najwyższego z 19 października 1999 r., I CKN 614/99
Fakt odbywania przez ojca dziecka kary pozbawienia wolności nie może stanowić jedynej przesłanki pozbawienia go władzy rodzicielskiej.
wyrok Sądu Najwyższego z 29 listopada 1999 r., III CKN 483/98
Stały pobyt zagraniczny rodzica uzasadnia zawieszenie jego władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi (art. 111 § 1 k.r.o.).
postanowienie Sądu Najwyższego z 11 stycznia 2000 r., I CKN 1072/99
Uznane przez sąd orzekający za realne zagrożenie dobra dziecka wywołane przez rodzica może uzasadniać pozbawienie go władzy rodzicielskiej.
postanowienie Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2000 r., III CKN 834/99
Nadużywanie alkoholu, uprawianie przestępczego procederu i uchylanie się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka są wystarczającą przyczyną pozbawienia władzy rodzicielskiej na podstawie art. 111 § 1 k.r.o.
POZBAWIENIE I PRZYWRÓCENIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ
Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Warto pamiętać, że pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku tylko co do jednego z rodziców.
W razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić.
Ważne !!! Pozbawienie któregokolwiek z rodziców władzy rodzicielskiej na mocy prawomocnego orzeczenia sądowego powoduje utratę przez niego legitymacji do żądania wydania mu dziecka.
Ważne !!! Sąd, rozstrzygając o władzy rodzicielskiej, powinien kierować się przede wszystkim dobrem dziecka.
Ważne !!! Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie ma charakteru generalnego, wobec czego może być orzeczone tylko co do jednego dziecka, jeżeli w stosunku do tego dziecka wystąpi jakakolwiek przyczyna przewidziana w art. 111 KRO.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Wrocław
Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ