WŁADZA RODZICIELSKA
Władza rodzicielska, jak to wynika z całokształtu przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a zwłaszcza art. 95 KRO, art. 96 i art. 98 KRO, stanowi ogół obowiązków i praw względem dziecka mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strzeżenie jego interesów.
Rodzice mają jednak względem dziecka także prawa i obowiązki nie objęte władzą rodzicielską - nie stanowiące jej elementu wprost, jak np. prawo do osobistej styczności z dzieckiem, realizacji osobistych kontaktów z dzieckiem.
Do władzy rodzicielskiej zalicza się prawa i obowiązki w zakresie pieczy nad dzieckiem, zarządu jego majątkiem i reprezentowania małoletniego dziecka. Kodeks rodzinny i opiekuńczy osobno reguluje kontakty z dzieckiem, wyraźnie wskazując w art. 113 § 1 KRO ,że prawo i obowiązek rodziców oraz dziecka do utrzymywania ze sobą kontaktów jest niezależne od władzy rodzicielskiej.
OSOBISTA STYCZNOŚĆ Z DZIECKIEM
Osobista styczność z dzieckiem nie jest wyłącznie atrybutem władzy rodzicielskiej i prawo do tego mają rodzice nawet wtedy, gdy władzy rodzicielskiej zostali pozbawieni. Realizacja osobistej styczności z dzieckiem może następować w różnej formie, również poprzez określenie terminów i sposobu spotkań czy to w drodze wspólnego porozumienia rodziców dziecka czy to w drodze orzeczenia sądu o uregulowanie kontaktów z dzieckiem.
Prawo do osobistej styczności rodziców z dzieckiem nie jest elementem władzy rodzicielskiej. Wynika ono z więzi rodzinnej łączącej rodziców z dzieckiem i przysługuje rodzicom także w razie pozbawienia ich władzy rodzicielskiej. Stosownie do art. 113 § 1 KRO, przesłanką zakazania rodzicom osobistej styczności z dzieckiem jest jego dobro. Mimo iż pojęcie dobra dziecka jest niedoprecyzowane w samym kodeksie, to dobro dziecka należy rozumieć szeroko i zdroworozsądkowo. Przy tak postrzeganym dobru dziecka należy dojść do wniosku, że dobru dziecka nie służy zerwanie osobistej styczności rodziców z dzieckiem, nawet gdy nie wykonują oni władzy rodzicielskiej lub zachodzą podstawy do pozbawienia ich wykonywania tej władzy.
Władza rodzicielska, ze względu na swój charakter, wykazuje jako prawo podmiotowe szczególne cechy. Jej zasadniczą właściwość stanowi to, że jej atrybuty są zarazem obowiązkiem rodziców, podstawowym zaś celem jest funkcja ochronna względem dziecka. Zaspokajanie naturalnej i podstawowej potrzeby dziecka styczności z rodzicami stanowi element starań rodziców o sprawy dziecka. Przez utrzymywanie styczności osobistej z dzieckiem rodzice zapewniają mu poczucie bezpieczeństwa oraz uczestniczą w jego wychowaniu. Codzienne, osobiste kontakty z dzieckiem pozwalają rodzicom poznać potrzeby dziecka, a w konsekwencji należycie troszczyć się o nie i jego wychowanie. Utrzymywanie osobistej styczności z dzieckiem, warunkujące prawidłowość działań wychowawczych jest więc niezbędne dla właściwego wykonywania władzy rodzicielskiej. W takim zakresie oraz w zakresie, w jakim osobiste kontakty stanowią obiektywną potrzebę dziecka, utrzymywanie osobistej styczności z dzieckiem jest obowiązkiem rodziców.
OGRANICZENIE OSOBISTYCH KONTAKTÓW RODZICA Z DZIECKIEM
Ze względu na charakter prawa do osobistej styczności z dzieckiem, odebranie rodzicom tego prawa może nastąpić wyjątkowo, np. gdy utrzymywanie osobistych kontaktów rodziców z dzieckiem zagraża jego życiu, zdrowiu, bezpieczeństwu bądź wpływa demoralizująco na dziecko.
Komentatorzy prawa, twierdzą iż jedyną sytuacją kiedy sąd może zakazać kontaktów z dzieckiem jest ta, w której kontakty stanowiłyby poważne zagrożenie dla dobra dziecka.
Zgodnie z przepisami Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego ograniczenie kontaktów z dzieckiem może polegać w szczególności na:
1) zakazaniu przez sąd spotykania się rodzica z dzieckiem;
2) zakazaniu zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu;
3) sąd może zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd;
4) sąd może ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość;
5) czy nawet zakazać porozumiewania się na odległość.
Należy zwrócić uwagę na potrzebę jak największego uszczegółowienia wydawanego przez sąd orzeczenia w przedmiocie ograniczenia kontaktów, albowiem to od precyzyjnego sformułowania postanowienia w znacznej mierze zależeć będzie powodzenie jego realizacji. Jeśli w postanowieniu zostanie precyzyjnie określone miejsce kontaktów, czas ich trwania oraz zostaną dokładnie wskazane osoby biorące udział w spotkaniu, sąd wykluczy możliwość nadinterpretacji orzeczenia przez strony, ułatwi także kuratorowi wykonanie powierzonych mu zadań.
SPRAWA O OGRANICZENIE OSOBISTYCH KONTAKTÓW RODZICA Z DZIECKIEM
Aby odebrać jednemu z rodziców (lub rodzicom) możliwość utrzymywania osobistych kontaktów z dzieckiem niezbędnym jest złożenie wniosku o orzeczenie zakazu osobistej styczności rodzica z dzieckiem. Z wnioskiem wystąpić może każdy z rodziców. Wniosek należy złożyć do Sądu Rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka. Należy przy tym podkreślić, że sąd może orzec o zakazie osobistej styczności także z urzędu.
POWIERZENIE JEDNEMU Z RODZICÓW PEŁNEJ WŁADZY RODZICIELSKIEJ W WYROKU ROZWODOWYM
Powierzenie jednemu z rodziców w wyroku rozwodowym lub w wyroku unieważniającym małżeństwo wykonywania władzy rodzicielskiej nie pozbawia drugiego z rodziców prawa do osobistego kontaktowania się z dzieckiem. Stąd wyraźne określenie tego uprawnienia w wyroku jest zbędne. Wyłączenie lub ograniczenie osobistej styczności rodziców z ich dzieckiem może być orzeczone jedynie w przypadku pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej lub ograniczenia władzy rodzicielskiej nad dzieckiem, a nie w przypadku powierzenia jej w wyroku rozwodowym lub w wyroku unieważniającym małżeństwo tylko jednemu z rodziców. Z reguły orzeczenie o ograniczeniu osobistej styczności rodzica z dzieckiem następuje w odrębnym postępowaniu (nie w sprawie rozwodowej) i należy taką decyzję sądu traktować jaklo ostateczność, sąd powinien zanim zakaże osobistej styczności rodzica z dzieckiem skorzystać z wszelkich innych dostępnych metod poprawy sytuacji i przywrócenia właściwego sposobu budowania relacji na linii rodzic -dziecko.
Ważne !!! Uniemożliwienie utrzymania właściwego kontaktu osobistego pomiędzy rodzicem a dzieckiem (do czego często doprowadza jeden z rodziców np. po rozwodzie) narusza w zasadzie interes małoletniego i może stanowić przyczynę uzasadniającą zmianę prawomocnego postanowienia regulującego wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Ważne !!! Jest rzeczą oczywistą, że rodzicom przysługuje prawo do osobistej styczności z dzieckiem, jest ono ich prawem osobistym i niezależnym od władzy rodzicielskiej. Przysługuje ono rodzicom mimo pozbawienia ich władzy rodzicielskiej, jej zawieszenia lub ograniczenia. Pozbawienie lub ograniczenie tych kontaktów wymaga odrębnego orzeczenia przez sąd.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Wrocław
Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ