ART 200 KODEKSU KARNEGO
Pedofilia – w znaczeniu nauk medycznych, uznawana jest za zaburzenie o charakterze psychoseksualnym, w którym osoba dorosła doznaje pobudzenia i zaspokojenia seksualnego dzięki kontaktom seksualnym z dzieckiem niedojrzałym płciowo.
Zachowania o charakterze pedofilskim – inaczej czynności pedofilskie, to zachowania seksualne, których podmiotem są osoby małoletnie poniżej 15 roku życia, poniżej tzw. wieku przyzwolenia seksualnego. Zachowania o charakterze pedofilskim polegają na nawiązywaniu kontaktu seksualnego w formie obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej z osobą małoletnią.
Jeśli chodzi o przestępstwa seksualne objęte Kodeksem Karnym, w szczególności zawarte w art. 200 § 1 - przestępstwo to zwykło się określać mianem pedofilii.
Słowem usystematyzowania warto wskazać, że ustawodawca przyjął założenie o braku możliwości wyrażenia w znaczeniu karno-prawnym, skutecznej zgody w sferze życia seksualnego przez osobę, która nie ukończyła 15 lat. Polska regulacja art. 200 k.k. przewiduje zatem regułę, zgodnie z którą w każdym przypadku, gdy zachowanie polegające na obcowaniu płciowym z osobą poniżej 15 roku życia, albo dopuszczaniu się innej czynności seksualnej lub doprowadzaniu do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania z osobą poniżej 15 lat, stanowi czyn zabroniony.
PRZESTĘPSTWA O CHARAKTERZE SEKSUALNYM – ADWOKAT WROCŁAW
Polski Kodeks Karny zabrania pewnych czynów seksualnych pod groźbą kary. Określone są one w rozdziale XXV Kodeksu Karnego - Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności.
Do tej kategorii przestępstw należą zarówno takie jak np. zgwałcenie i wymuszenie czynności seksualnej, stręczycielstwo, sutenerstwo, zmuszenie do prostytucji ale i te z kategorii przestępstw seksualnych na szkodę osób małoletnich takie jak np.:
- Seksualne wykorzystanie małoletniego – art. 200 k.k. (w znaczeniu potocznym pedofilia czy czynności pedofilskie)
- Elektroniczna korupcja seksualna małoletniego (tzw. GROOMING)
- Propagowanie pedofilii
- Publiczne prezentowanie treści pornograficznych
W niniejszym wpisie, uwagę skupię na brzmieniu i znaczeniu art. 200 Kodeksu Karnego tj. tzw. pedofilii, zachowaniom pedofilskim, a nazywając trafniej na gruncie prawa karnego - seksualnemu wykorzystaniu małoletniego.
SEKSUALNE WYKORZYSTANIE MAŁOLETNIEGO
W treści art. 200 Kodeksu Karnego - Seksualne wykorzystanie małoletniego - ustawodawca określił czyny które podlegają karze, a są to:
- obcowanie płciowe z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszczanie się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadzanie jej do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania,
- prezentowanie małoletniemu poniżej lat 15 treści pornograficznych lub udostępnianie mu przedmiotów mających taki charakter albo rozpowszechnianie treści pornograficznych
- prezentowanie małoletniemu poniżej lat 15 wykonania czynności seksualnej, w celu osiągnięcia zaspokojenia seksualnego po stronie sprawcy lub zaspokojenia seksualnego innej osoby
- prowadzenie reklamy lub promocji działalności polegającej na rozpowszechnianiu treści pornograficznych w sposób umożliwiający zapoznanie się z nimi małoletniemu poniżej lat 15.
PRZEDMIOT OCHRONY
Przedmiotem ochrony z art. 200 Kodeksu Karnego jest obyczajność i prawidłowy rozwój psychofizyczny małoletniego poniżej lat 15.
SEKSUALNE WYKORZYSTANIE MAŁOLETNIEGO - KWALIFIKOWANE
Jednym ze znamion czynu kwalifikowanego (o zwiększonej karalności) z art. 200 § 1 k.k. jest wiek pokrzywdzonego małoletniego mającego mieć mniej niż 15 lat.
W odróżnieniu od uregulowań obowiązujących w przypadku innych przestępstw przeciwko wolności seksualnej znamiona przestępstwa z art. 200 § 1 k.k. nie opisują szczegółowo samego sposobów działania, których zastosowanie powoduje penalizację zachowania sprawcy, co upoważnia do wnioskowania, że każde zachowanie bezpośrednio prowadzące do wyczerpania znamion jest już karalne. W przestępstwie z art. 200 § 1 k.k. chwilą, w której rozpoczyna się usiłowanie, jest moment zastosowania środków wpływających na proces decyzyjny osoby pokrzywdzonej.
DOWODY W SPRAWIE O PRZESTĘPSTWO SEKSUALNE
Postępowania dowodowe w sprawach dotyczących szeroko rozumianych przestępstw seksualnych są w wielu aspektach trudne i skomplikowane. W praktyce zdarza się często tak, że ilość dowodów jest bardzo ograniczona.
W wielu przypadkach wszystko rozgrywa się pomiędzy sprawcą a ofiarą bez udziału osób trzecich. Sprawcy przestępstw seksualnych na ogół nie działają w sposób jawny, ale w ukryciu, robią wszystko, by sprawa nie ujrzała światła dziennego, gdyż zdają sobie sprawę z naganności i poważnych konsekwencji czynów których się dopuszczają. Wówczas jedynie relacje tych osób można uznać za dowód bezpośredni. Stąd jedyny bezpośredni dowód sprawstwa osoby oskarżanej stanowią zeznania samego pokrzywdzonego dziecka – odebrane w szczególnym trybie w warunkach zdecydowanie bardziej intymnych niż sala rozpraw i w obecności psychologa. W tej materii trzeba dochować szczególnej uwagi z racji na fakt, że ta czynność nie powinna być powtórzona, z troski o dobro ofiary.
Natomiast, co oczywiste może zdarzyć się również tak, że materiał dowodowy będzie rozbudowany, np. zeznania świadków, opinie biegłych specjalistów, materiał biologiczny odpowiednio zabezpieczony, materiał dokumentowy czy fotograficzny.
Nadto warto pamiętać, że sama konsekwencja w zaprzeczaniu udziałowi w przestępstwie tzw. pedofilii wyrażana przez osobę oskarżoną, nie wystarcza do uniewinnienia, gdy jednocześnie są dowody godne uwzględnienia, które w sposób jednoznaczny, bez cienia wątpliwości, prowadzą do przypisania sprawcy winy.
OBCOWANIE PŁCIOWE A INNA CZYNNOŚĆ SEKSUALNA
Przez obcowanie płciowe należy rozumieć stosunki płciowe heteroseksualne i homoseksualne oraz czynności seksualne uważane powszechnie za substytut spółkowania.
Inna czynność seksualna w rozumieniu omawianego przepisu art. 200 § 1 k.k. to takie zachowania sprawcy niemieszczące się w pojęciu - obcowania płciowego - które są związane z szeroko rozumianym życiem płciowym człowieka, polegające na kontakcie cielesnym sprawcy z pokrzywdzonym lub przynajmniej na cielesnym i mającym charakter seksualny zaangażowaniu ofiary. Wśród przykładów takich zachowań w bogatym orzecznictwie sądów oraz literaturze przedmiotu, wymienia się m.in. dotykanie narządów płciowych i innych erogennych części ciała, całowanie ich, obnażanie ciała, onanizowanie się lub masturbowanie innej osoby.
BŁĄD CO DO WIEKU OFIARY
Zdarzający się dość często w tego rodzaju postepowaniach, błąd co do wieku ofiary deklarowany przez osobę podejrzaną, a następnie oskarżoną – w znaczeniu prawnokarnym wyłącza umyślność sprawcy, zatem i jego odpowiedzialność karną.
Słowem wyjaśnienia - błąd co do wieku ofiary zachodzi, gdy modelowy obywatel o cechach psychofizycznych sprawcy nie mógłby w podobnych okolicznościach rozpoznać, że przedmiotem czynności seksualnej jest małoletni poniżej lat 15.
Gdy brak jest dowodu na pewność oskarżonego co do rzeczywistego wieku osoby pokrzywdzonej, opinia biegłego pozwala zweryfikować stanowisko oskarżonego co do wyobrażenia rzeczywistego wieku osoby pokrzywdzonej.
W sytuacjach faktycznie wątpliwych, ustalenie wieku rozwojowego wiążę się z oceną wielu elementów budowy ciała, tj. stopnia rozwoju kości, uzębienia, funkcji organizmu (wiek fizjologiczny) oraz stanu rozwoju cech somatycznych, czyli rozmiarów i proporcji (wiek morfologiczny) i jest zadaniem antropologii, a ścisłej rzecz ujmując, jej działu określanego antropologią ontogenetyczną lub auksologią.
SEKSUALNE WYKORZYSTANIE MAŁOLETNIEGO - ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA
Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
Pozostałe zachowania opisane omawianym przepisem (tzn. te nie polegające na obcowaniu płciowym z małoletnim czy dopuszczeniu się innej czynności seksualnej wobec małoletniego, takie jak prezentowanie małoletniemu poniżej lat 15 treści pornograficznych lub udostępnianie mu przedmiotów mających taki charakter prezentowanie małoletniemu poniżej lat 15 wykonania czynności seksualnej, prowadzenie reklamy lub promocji działalności polegającej na rozpowszechnianiu treści pornograficznych w sposób umożliwiający zapoznanie się z nimi małoletniemu poniżej lat 15 - podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Nadto warto wskazać, że tego rodzaju postepowania (z zakresu przestępstw seksualnych) są często bardzo szczególne, w każdej z takich spraw sąd dochodząc do przekonania o winie osoby oskarżonej, wymierza karę według swojego uznania, ale granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.
Szczególnej analizie powinna być również poddana motywacja (często bardzo złożona) i sposób zachowania się sprawcy oraz rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa.
Odpowiedzialność karna za popełnienie przestępstw przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego nie kończy się na skazaniu sprawcy przez sąd karny i orzeczeniu kary (grzywny, ograniczenia wolności czy kary pozbawienia wolności). Sąd ma dodatkowo do dyspozycji możliwość orzeczenia, m.in.:
- zakazu zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej;
- zakazu prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi;
- sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu.
Ważne !!! Pedofilia we wszystkich jej przejawach, jako zjawisko godzące w szczególności w dobro dzieci, a więc jednostek najsłabszych, spotyka się ze szczególną niechęcią społeczeństwa. Nie powinno budzić zatem wątpliwości, że wszelkie formy propagowania lub pochwalania zachowań o charakterze pedofilskim są również niedopuszczalne i zabronione przez prawo.
Ważne !!! Brak osób mogących spełniać rolę postronnych świadków zdarzenia utrudnia, ale nie uniemożliwia skazanie oskarżonego.
Ważne !!! Uważając się za społeczeństwo cywilizowane należy również pamiętać, że abstrahując od konieczności piętnowania omawianych powyżej zachowań o charakterze pedofilskim, należy zwrócić również uwagę i nie tracić z pola widzenia konieczności zapewnienia przez państwo stosownego leczenia dla osób o ukształtowanych skłonnościach pedofilskich. Te osoby również mają prawo do sprawiedliwego procesu oraz umożliwienia im podejmowania stosownego leczenia.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Wrocław
Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ