Przestępstwo narażenia na niebezpieczeństwo zostało uregulowane w art. 160 Kodeksu Karnego.
,,Art. 160 KK
§1. Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§2. Jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
(…)’’.
Przestępstwo z art. 160 KK jest przestępstwem polegającym na konkretnym zagrożeniu, w polskim systemie prawa karnego dobra o wartości najwyższej, a więc tymi dobrami są życie i zdrowie człowieka.
Zachowanie sprawcy może przybrać różne postacie. Przestępstwo narażenia człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu może zostać popełnione zarówno przez działanie jak również przez zaniechanie określonego działania. Czyn może polegać na faktycznym spowodowaniu zagrożenia ale także na zwiększeniu stopnia narażenia człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, które wystąpiło już wcześniej.
ART. 160 KK – KROK PO KROKU
Przestępstwo z art. 160 § 1 jest umyślne, może być popełniane zarówno z zamiarem bezpośrednim, jak i ewentualnym, choć z perspektywy praktycznej, ten ostatni jest zdecydowanie częstszy.
Konstrukcja zamiaru ewentualnego polega na tym, że sprawca realizując swój cel, który zamierzał osiągnąć ma jednocześnie świadomość możliwości (ewentualnego) popełnienia czynu zabronionego i godzi się na zaistnienie przestępnego skutku, jaki w rezultacie działania nastąpi.
W art. 160 § 2 przewidziano przestępstwo kwalifikowane przez to, że na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo. Obejmuje on też polegające na tym, że sprawca pozostawia osobę, względem której ma obowiązek opiekowania się, w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia.
Artykuł 160 § 3 obejmuje wariant działania tzw. nieumyślnego. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, finalnie popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć. Dla przyjęcia, iż sprawca dokonał przestępstwa określonego w art. 160 § 3 k.k. konieczne jest ustalenie wystąpienia skutku w postaci bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, co oznacza, że skutek ten musi charakteryzować się wysokim stopniem prawdopodobieństwa spełnienia.
BEZPOŚREDNIOŚĆ NIEBEZPIECZEŃSTWA
Zagrożenie bezpośrednie dla dóbr określonych w art. 160 KK to takie, w którym nie musi wystąpić żadne inne zdarzenie, by w przyszłości wystąpił skutek w postaci naruszenia zagrożonego dobra prawnego. Chodzi zatem wyłącznie o takie działania, które stwarzają konkretne, realne i natychmiastowe zagrożenie dla życia lub zdrowia człowieka. Określenie ,,bezpośrednie niebezpieczeństwo’’ wyklucza możliwość objęcia nim przypadków, w których niebezpieczeństwo wprawdzie istnieje, ale jego realizacja zależy od ewentualnych dalszych działań sprawcy bądź innych osób.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA BŁĄD LEKARSKI Z ART 160 KK – ORZECZENIA SĄDÓW
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2019 r. - IV KK 498/17
,,Na lekarzu zlecającym wykonanie określonych badań diagnostycznych pacjenta ciąży zawsze obowiązek zapoznania się z ich wynikami.’’
(…)
,,Lekarz powinien zawsze podjąć, bez zbędnej zwłoki, działania w celu poinformowania pacjenta o wynikach przeprowadzonych badań diagnostycznych, zwłaszcza gdy wyniki te wskazują na zagrożenie życia lub zdrowia.’’
Wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 21 czerwca 2022 r. - IV Ka 267/22
,,Wyłącznie oskarżony jako lekarz prowadzący pokrzywdzonego na szpitalnym oddziale ratunkowym był zobowiązany do diagnostyki i leczenia w zakresie stabilizacji funkcji życiowych. Był jedynym gwarantem zdrowia i to na nim spoczywał prawny i faktyczny obowiązek wynikający z art. 160 § 2 k.k.’’
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2019 r. - III KK 212/18
,,Fakt ciężkiej i śmiertelnej choroby pacjenta nie wyklucza odpowiedzialności za błąd lekarski z art. 160 § 2 i 3 k.k. Z pewnością także standardy medyczne nie mogą być w takich przypadkach zaniżane. Przypomnieć należy jednak, że przestępstwo narażenia na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu przez lekarza z art. 160 § 2 i 3 k.p.k. jest przestępstwem nieumyślnym. Dla przyjęcia odpowiedzialności karnej lekarza za błąd diagnostyczny prowadzący do narażenia, o którym mowa w art. 160 § 2 i 3 k.k., niezbędne jest nie tylko powstanie zmiany w świecie zewnętrznym, tj. w realiach niniejszej sprawy stwierdzenie wystąpienia błędu diagnostycznego, ale istnienie związku przyczynowo-skutkowego między owym błędem a stanem narażenia, a wreszcie przypisywalność odnoszona do konkretnej osoby, w tym też będące przedmiotem zarzutów kasacji ustalenia, na kim spoczywał w niniejszej sprawie obowiązek opieki nad pacjentem. Przy typie nieumyślnym z art. 160 k.k. obiektywne przypisanie sprawcy skutku jest możliwe wyłącznie wówczas, gdy zostanie dowiedzione, że pożądane działania alternatywne, polegające na wykonaniu ciążącego na lekarzu obowiązku, zapobiegłyby realnemu i znaczącemu stopniowi tego narażenia.’’
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2020 r. - IV KK 221/19
,,Dla odpowiedzialności lekarza za występek z art. 160 § 3 k.k. nie ma znaczenia okoliczność, czy podjęcie zaniechanego działania było w stanie odwrócić niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia pacjenta. Wystarczającym znamieniem tego występku jest wszak skutek nie w postaci naruszenia tego chronionego dobra, ale w postaci konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo.’’
Słowem na koniec, warto wskazać, że postępowania o czyn tzw. narażenie człowieka na niebezpieczeństwo, są sprawami na wielu ich etapach skomplikowanymi, począwszy od elementów związanych z kompletowaniem materiału dowodowego, dalej na etapie postępowania przygotowawczego gdzie najczęściej sporządza się pierwsze opinie specjalistyczne, po postepowanie sądowe, gdzie możliwe warianty i realizowane strategie stron postepowania wymagają bardzo indywidualnego potraktowania.
Powyższe powoduje, że zdecydowanie zalecałbym w sprawach, o występek z art. 160 k.k. tzw. narażenie człowieka na niebezpieczeństwo, kontakt z adwokatem.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Wrocław
Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ