CZY NAGRANIE ROZMOWY MOŻE BYĆ DOWODEM W SPRAWIE O ROZWÓD?

W pierwszych słowach pragnę wskazać, że w wyniku licznych rozmów z Klientami w sprawach o rozwód, bardzo często wielu Klientów dysponując już nagraniami dźwiękowymi, prosi o rozwianie wątpliwości, czy nagranie rozmowy, a następnie jej wykorzystywanie jako dowodu w sprawie o rozwód jest dopuszczalne – w związku z tym zdecydowałem się na skreślenie kilku słów w tym artykule.

Mylne jest przeświadczenie, że dowód z nagrania nie jest dopuszczalny w postępowaniu o rozwód, choć z pewnością nie w każdej sytuacji sąd potraktuje wniosek o dopuszczenie takiego właśnie dowodu pozytywnie.

 

NAGRANIE ROZMOWY - KONTROWERSJE W TEMACIE WYKORZYSTANIA NAGRAŃ

Punktem wyjściowym do możliwości wykorzystania nagrań w sprawie cywilnej, czy w sprawie o rozwód, jest art. 308 Kodeksu Postepowania Cywilnego:

 

Art.  308 KPC

,,Dowody z innych dokumentów niż wymienione w art. 2431, w szczególności zawierających zapis obrazu, dźwięku albo obrazu i dźwięku, sąd przeprowadza, stosując odpowiednio przepisy o dowodzie z oględzin oraz o dowodzie z dokumentów.’’

Nadto jako filar wszelkich dowodów w sprawach cywilnych warto znać treść art. 227 KPC z którego wynika, iż przedmiotem dowodu mogą być wszelkie fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

W nawiązaniu do powyższych przepisów, według głównego nurtu interpretacyjnego widocznego w sądach powszechnych przyjmuje się, że nie ma zasadniczych powodów do z góry i automatycznej, dyskwalifikacji dowodu z nagrań rozmów np. telefonicznych, nawet jeżeli nagrań tych dokonywano bez wiedzy jednego z rozmówców.

Kodeks postępowania cywilnego (KPC) nie przewiduje zakazu wprowadzania do procesu cywilnego materiału dowodowego pochodzącego z utrwalonych pomiędzy stronami rozmów.

W konsekwencji w sprawie o rozwód, składane wnioski dowodowe o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z treści nagrań, w celu wykazania faktu ich treści i okoliczności utrwalonych na nagraniu mogą być dopuszczone przez sąd.

Natomiast w tematyce wykorzystania nagrań w sprawie o rozwód istnieją określone kontrowersje, bowiem w orzecznictwie można również znaleźć przeciwne stanowisko niż wyrażone powyżej, natomiast jest to tendencja aktualnie niszowa.

Kontrowersje pojawiają się na tle takich zagadnień jak:

  • nagranie rozmowy a legalność tej czynności,
  • kwestia ewentualnego naruszenia dóbr osobistych,
  • problematyka naruszenia zasad współżycia społecznego,
  • kwestia ewentualnej odpowiedzialności z art. 267 KK za bezprawne uzyskanie informacji.

Precyzując zagadnienie naruszenia dóbr osobistych przez ujawnienie nagrań wbrew woli osoby nagrywanej, trzeba wskazać, że nieuprawniona ingerencja osoby w prawo do prywatności, zagwarantowane każdemu człowiekowi przez Konstytucje, może stanowić o pociągnięciu osoby która dopuściła się naruszeń do odpowiedzialności cywilnej, jeżeli działanie zostanie uznane przez sąd za bezprawne. Niemniej jednak, istnieją przesłanki wyłączające bezprawność takiego działania.

Ujawnienie i wykorzystanie dowodu z nagrania nie będzie traktowane jako bezprawne, bowiem według prawa nie jest bezprawnym działanie, które zostało podjęte w obronie uzasadnionego interesu społecznego lub prywatnego (a więc np. gdy nośnik z nagrania rozmowy stanowi istotny dowód winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego w sprawie o rozwód).

W mojej ocenie w każdej sprawie gdzie rozważana jest kwestia wykorzystania nagrań, z daleko idącą ostrożnością należy podchodzić do ewentualnej odpowiedzialności karnej, osoby wykorzystującej nagranie w kontekście art. 267 kodeksu karnego – natomiast ten temat w mojej ocenie jest zdecydowanie bardziej rozbudowany i zasługuje na oddzielne szczegółowe omówienie na naszym Blogu.

 

Art.  267 KK

§1. Kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji dla niego nieprzeznaczonej, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do sieci telekomunikacyjnej lub przełamując albo omijając elektroniczne, magnetyczne, informatyczne lub inne szczególne jej zabezpieczenie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§2. Tej samej karze podlega, kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do całości lub części systemu informatycznego.

§3. Tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem.

(…)

Paragraf 3 cytowanego przepisu jest o tyle interesujący, iż teoretycznie w tym konkretnym przypadku dochodzi do popełnienia przestępstwa, gdy osoba który nagrywa rozmowę w niej nie uczestniczy, tym samym sytuacja wygląda stosunkowo bezpiecznie jeżeli do wykorzystania nagrania w sprawie o rozwód dąży osoba która za pomocą urządzeń nagrywających była uczestnikiem rozmowy.

W powyższej sytuacji, która w realiach życia zdarza się w mojej ocenie najczęściej, sądy stoją na stanowisku, że jeżeli osoba która podstępnie zdobywa nagranie, sama uczestniczy w nagrywanej rozmowie, to nie dopuszcza się ona działania sprzecznego z prawem, zaś jej postepowanie można określić wyłącznie jako sprzeczne z dobrymi obyczajami.

 

Z ORZECZNICTWA SĄDÓW – NAGRANIE JAKO DOWÓD W SPRAWIE

 

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 31 grudnia 2012 r. - I ACa 504/11.

,,Dopuszczalne jest przeprowadzenie dowodu z nagrań dokonanych osobiście przez osoby występujące w charakterze stron, które będąc uczestnikami rozmowy nie naruszają przepisów chroniących tajemnicę komunikowania (art. 49 Konstytucji). W przypadku naruszenia innych praw o charakterze bezwzględnym (dóbr osobistych, prawa do prywatności), brak bezprawności wynika z realizacji prawa do sądu (art. 45 Konstytucji).’’

 

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 31 grudnia 2012 r. - I ACa 504/11.

,,Osobie, która sama - będąc uczestnikiem rozmowy - nagrywa wypowiedzi uczestniczących w tym zdarzeniu osób, nie można postawić zarzutu, że jej działanie jest sprzeczne z prawem, a co najwyżej dobrymi obyczajami.’’

 

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 25 października 2018 r. - V ACa 858/17.

,,Dowód z nagrania bez zgody jednego z uczestników rozmowy może dyskwalifikować okoliczności, w jakich nastąpiło nagranie, jeżeli wskazują one jednoznacznie na poważne naruszenie zasad współżycia społecznego, np. przez naganne wykorzystanie trudnego położenia, stanu psychicznego lub psychofizycznego osoby, z którą rozmowa była prowadzona. Wyrażenie przez osoby nagrane zgody na wykorzystanie nagrania w celach dowodowych przed sądem cywilnym usuwa zazwyczaj przeszkodę, jaką stanowi nielegalne pozyskanie nagrania. Brak takiej zgody wymaga przeprowadzenia oceny, czy dowód - ze względu na swoją treść i sposób uzyskania - nie narusza konstytucyjnie gwarantowanego (art. 47 Konstytucji) prawa do prywatności osoby nagranej, a jeżeli tak, to czy naruszenie tego prawa może znaleźć uzasadnienie w potrzebie zapewnienia innej osobie prawa do sprawiedliwego procesu (art. 45 Konstytucji).’’

 

Podsumowując powyższe wskazania, z jednej strony dopuszczalność dowodów z nagrań pozyskanych za zgodą drugiej strony lecz przy problematyce kontrowersji przy ocenie takiego dowodu pod kątem sposobu jego pozyskania, należy zauważyć, iż w związku z rozbieżnością w orzecznictwie, nie można w sposób jednoznaczny udzielić odpowiedzi na pytanie, czy dowód z nagrania  jeśli jest uzyskany bez zgody i wiedzy osoby trzeciej, można przeprowadzić przed sądem.

 

Ważne !!! W mojej opinii, każda sytuacja w której mogą wystąpić kontrowersje w związku ze sposobem uzyskania nagrania, wymaga konsultacji z adwokatem i wspólnego ustalenia strategii procesowej.

 

 

Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Adwokat Wrocław

Karol Sobkowiak

tel. 515 585 052

 

ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ 

 

 

Adres

Kancelaria Adwokacka
Karol Sobkowiak
Ul. Kazimierza Wielkiego 15 lok. 9
50-077 Wrocław

Konto: ING Bank Śląski Oddział
we Wrocławiu
22 1050 1575 1000 0092 8059 2495

Godziny otwarcia

pon-pt: 08:00-18:00