Jazda pod wypływem alkoholu, to potoczna nazwa jednego z najczęściej występujących w Polsce wykroczeń bądź przestępstw.
Nietrzeźwość kierowców to ogromny problem, z którym próbują radzić sobie polskie sądy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa w sytuacji, gdy stężenie alkoholu we krwi znajduje się na poziomie powyżej 0,5 promila albo gdy w 1 dm3 wydychanego powietrza znajduje się powyżej 0,25 mg alkoholu, to mówimy już o przestępstwie opisanym w kodeksie karnym, a konkretnie w art. 178 a KK. Konsekwencje wykrycia takiego stężenia alkoholu mogą doprowadzić do daleko idących konsekwencji.
Każdego roku z policyjnych statystyk wynika, że ilość sprawców przestępstwa – jazdy po alkoholu a mówiąc jako prawnik trochę dokładniej – przestępstwa prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego jest zatrważająco wysoka, w ostatnich latach statystyki dla całego kraju wahają się w przybliżeniu pomiędzy 180 tyś a 55 tyś wykrytych przestępstw rocznie.
Co może wydać się ciekawe, zdecydowana większość osób, u których wykryto w czasie kontroli obecność alkoholu to kierowcy, którzy spożywali go na dzień przed zatrzymaniem przez policję, czy to z okazji urodzin, imienin, spotkania towarzyskiego itp.
Jako adwokat z doświadczeniem w sprawach karnych, spotkałem się z dramatem osób, które poniosły poważne konsekwencje prawne w związku z popełnieniem omawianego przestępstwa, jazdy po alkoholu, mogą to być:
- zatrzymanie prawa jazdy,
- odebranie prawa jazdy,
- nałożenie wysokiej grzywny,
- ograniczenie bądź pozbawienie wolności.
ART 178A KK. - JAZDA POD WPŁYWEM ALKOHOLU
Artykuł 178a Kodeksu karnego stanowi, że:
§ 1. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
(…)
§ 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177 lub art. 355 § 2 popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo dopuścił się czynu określonego w § 1 w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Kara, jaką przewiduje cytowany przepis zaczyna się od grzywny do najsurowszej rodzajowo kary tzn. pozbawienia wolności. Oczywiście Sąd wymierzając rodzaj i wysokość kary zwraca uwagę na zaistniałe okoliczności łagodzące i obciążające wobec sprawcy. Wymiar kary zależy też od tego, czy sprawca pierwszy raz wszedł w konflikt z prawem czy ponownie popełnił omawiane przestępstwo.
O charakterze tego przestępstwa wbrew powszechnemu myśleniu większości osób, wcale nie przesądza sam stan nietrzeźwości sprawcy czy też stan pod wpływem środka odurzającego – brzmi jak swojego rodzaju herezja, zapraszam do dalszej lektury.
Dla pełnego rozumienia pojęć zawartych w przepisie i tym samym warunków przypisania odpowiedzialności karnej sprawcy przestępstwa jazdy pod wpływem alkoholu - warto wskazać, że pojęcie –
PROWADZENIE POJAZDU - to zachowanie sprawcy które ma polegać na prowadzeniu pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym. Prowadzenie pojazdu może mieć miejsce tylko wówczas, gdy pojazd się przemieszcza, i polega na kontrolowaniu kierunku jego ruchu, a także prędkości.
POJĘCIE POJAZDU MECHANICZNEGO – nie ma definicji ustawowej ale można przyjąć, że jest to środek transportu przeznaczony do poruszania się po drodze oraz maszyna lub urządzenie do tego przystosowane, dalsze wywody wydają się zbędne.
RUCH LĄDOWY, WODNY LUB POWIETRZNY - samo ustalenie, że sprawca prowadził pojazd, nie zwalnia z obowiązku ustalenia przez Sąd, czy odbywało się to w określonej strefie ruchu, wskazanej w art. 178a § 1 kk, warto wiedzieć że np. grunt rolny, a także podwórze nie są traktowane jako miejsca, w których odbywa się ruch lądowy pojazdów.
STAN NIETRZEŹWOŚCI - to w rozumieniu kodeksu sytuacja kiedy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.
ZNAJDOWANIE SIĘ POD WPŁYWEM ŚRODKA ODURZAJĄCEGO – nie ma definicji ustawowej ale posiłkowo zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii użyte określenie środek odurzający, można rozumieć jako substancje:
a) objęte zakresem stosowania Jednolitej Konwencji Narodów Zjednoczonych o środkach odurzających z 1961 r. (Dz.U. z 1966 r. poz. 277) zmienionej protokołem z 1972 r. (Dz.U. z 1996 r. poz. 149);
b) wymienione w załączniku do decyzji ramowej Rady 2004/757/WSiSW z 25.10. 2004 r. ustanawiającej minimalne przepisy określające znamiona przestępstw i kar w dziedzinie nielegalnego handlu narkotykami, poddane środkom kontroli i sankcjom karnym takim samym jak substancje, o których mowa w art. 4 pkt 26 lit. a u.p.nark.;
c) pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, w formie czystej lub w formie preparatu, działające na ośrodkowy układ nerwowy, inne niż określone w art. 4 pkt 26 lit. a i b u.p.nark., ale o podobnej do nich budowie chemicznej lub działaniu, stwarzające zgodnie z rekomendacją Zespołu do spraw oceny ryzyka zagrożeń dla zdrowia lub życia ludzi związanych z używaniem nowych substancji psychoaktywnych, o której mowa w art. 18b ust. 1 pkt 3, takie same zagrożenia dla zdrowia publicznego lub zagrożenia społeczne jak zagrożenia stwarzane przez te substancje;
d) inne niż wymienione w art. 4 pkt 26 u.p.nark lit. a–c, które na podstawie przepisów ustawy obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy z 20.07.2018 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej były objęte wykazem środków odurzających
Ważne !!! Wedle zdecydowanej większości komentatorów, do grupy tych substancji należy zaliczyć także wszelkie inne substancje, które oddziałując na ośrodkowy układ nerwowy, mogą spowodować stan odurzenia.
Odpowiedzialność karna za jazdę pod wpływem alkoholu zaczyna się wtedy, kiedy zostanie przekroczona dopuszczalna ilość alkoholu we krwi bądź w wydychanym powietrzu.
W myśl przepisów prawa, zgodnym z prawem jest prowadzenie pojazdu, gdy stężenie alkoholu we krwi wynosi poniżej 0,2 promila albo w wydychanym powietrzu wynosi poniżej 0,1 mg w 1 dm3 wydychanego powietrza. Natomiast kiedy u kierowcy wykryto wartości przekraczające podane stężenia, to grozi mu odpowiedzialność na podstawie kodeksu wykroczeń bądź na postawie kodeksu karnego w zależności od stężenia.
JAZDA PO ALKOHOLU – WYKROCZENIE
Osobie zatrzymanej za jazdę po alkoholu może zostać postawiony zarzut popełnienia przestępstwa z art. 178a Kodeksu karnego albo o czym w tej części wpisu - wykroczenia z art. 87 Kodeksu wykroczeń.
Powyższe zależy od stężenia alkoholu we krwi albo w wydychanym powietrzu.
W sytuacji przestępstwa zachodzi stężenie wskazujące na stan nietrzeźwości (omówiony powyżej).
Natomiast przy prowadzeniu pojazdu i wykrytym niższym stężeniu niż przy nietrzeźwości ale mimo wszystko ponad wartości dozwolone, kiedy zachodzi tzw. stan po spożyciu alkoholu - zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2 promila do 0,5 promila alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3, wtedy sprawca odpowiada za popełnienie wykroczenia.
JAZDA PO ALKOHOLU – PRZESTĘPSTWO
Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości to czyn, który został stypizowany w komentowanym art. 178a Kodeksu karnego. Stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
1) stężenia we krwi powyżej 0,5 promila alkoholu albo
2) obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Ważne !!! Policja ma prawo rutynowej kontroli stanu trzeźwości kierowców.
Ważne!!! W przypadku wydania wyroku skazującego za przestępstwo z art. 178a KK, wyrok taki zostanie wpisany do Krajowego Rejestru Karnego.
KARA ZA JAZDĘ POD WPŁYWEM ALKOHOLU
Kara za przestępstwo polegające na działaniu sprawcy który dopuszcza się kierowania pojazdem w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, w takiej sytuacji sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Jeżeli sprawca czynu określonego w art. 178 a § 1 kk był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Kara za wykroczenie polegające na kierowaniu pojazdem mechanicznym w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka to kara aresztu albo grzywny nie niższej niż 2500 złotych. Dodatkowo w tym przypadku Sąd orzeka środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, istnieją jednak sytuacje, w których można domagać się odstąpienia od orzeczenia takiego środka karnego.
ZAKAZ PROWADZENIA POJAZDÓW ZA JAZDĘ PO ALKOHOLU
Środkiem karnym orzekanym przez Sąd za jazdę pod wpływem alkoholu jest zakaz prowadzenia pojazdów. Zgodnie z art. 42 § 2 Kodeksu karnego Sąd orzeka, na okres nie krótszy niż 3 lata, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia drogowego.
Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a § 4.
Sąd jednocześnie nakłada na skazanego obowiązek zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdów.
Za jazdę w stanie po użyciu alkoholu Sąd orzeka zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres od 6 miesięcy do 3 lat.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Wrocław
Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ