W ostatnim czasie, jako adwokat prowadzący sprawy karne obserwuje zwiększoną liczbę nowo wszczynanych postępowań przygotowawczych oraz następnie kierowanych do sądów aktów oskarżenia na kanwie przepisów dotyczących ścigania przestępstw fakturowych, wyłudzenia podatku VAT.
Nadto doszedłem do wniosku, że spoglądając szeroko przez pryzmat strat ponoszonych przez Skarb Państwa na przestrzeni ostatnich lat oraz kolosalne kwoty widniejące w postepowaniach dotyczących przestępstw fakturowych, idące z reguły w miliony złotych, zjawisko wyłudzania podatku VAT, oszustw fakturowych, przestępstw fakturowych zasługuje na oddzielne omówienie.
Do znaczących zmian w porządku prawnym jeśli chodzi o interpretacje i wachlarz narzędzi do ścigania przestępstw fakturowych doszło w roku 2017 , wtedy ustawodawca doprowadził do wejścia w życie ustawy nowelizującej kodeks karny w zakresie typizacji przestępstw fakturowych (art. 270a KK, art. 271a KK oraz art. 277a - 277d KK).
Przestępstwa fakturowe – to w dużym uproszczeniu przestępstwa polegające na fałszu, tzw. materialnym. Przekładając ,,na ludzki język’’ polega to na przerobieniu lub podrobieniu faktury w zakresie okoliczności mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej - 270a k.k., oraz polegające na tzw. fałszu intelektualnym tj. wystawieniu faktur lub faktury, zawierającej kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest znaczna, z poświadczeniem w niej nieprawdy co do okoliczności mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury lub faktur używa - art. 271a k.k.– ten podlega karze.
Omawiane przestępstwa sprowadzają się więc do karania zachowań sprawcy w istocie polegających na wystawianiu i księgowaniu fikcyjnych faktur.
FAŁSZOWANIE FAKTUR Z ART. 270A KK
Art. 270a. kodeksu karnego tzw. fałszerstwo materialne faktury:
,,§ 1. Kto, w celu użycia za autentyczną, podrabia lub przerabia fakturę w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury jako autentycznej używa,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
(…)’’
Przedmiotem ochrony przy omawianym przepisie jest wiarygodność faktur w ujęciu materialnym, a więc ich autentyczność jak również prawidłowość uiszczania należności publicznoprawnych ( np. podatek VAT).
W tym miejscu należy doprecyzować, co autor przepisu miał na myśli. Nie każda okoliczność nieprawdziwa wprowadzona do dokumentu podrobionej czy przerobionej faktury będzie skutkować odpowiedzialnością karną tego kto dopuścił się podrobienia lub przerobienia faktury. Dotyczy to tylko okoliczności mogących mieć znaczenie z punktu tzw. skarbowego, tj. okoliczności dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym, a więc takich faktów, które mogą w jakiś sposób wpłynąć na określenie kwoty należności lub zwrotu.
Za okoliczności, które mogą wpłynąć na określenie kwoty należności lub zwrotu można uznać w szczególności dane dotyczące ilość jednostek towaru, cenę jednostkową za towar, czy np. wystawcę faktury. Dla odpowiedzialności za popełnienie czynu w typie podstawowym nie ma znaczenia wysokość kwoty wskazanej na fakturze. Natomiast, jeżeli kwoty należności są znacząco wyższe możliwe jest zaostrzenie karalności za to przestępstwo i poniesienie odpowiedzialności w typie tzw. kwalifikowanym, o czym niżej w dalszej części blogowego wpisu.
FAŁSZOWANIE FAKTUR Z ART. 271A KK
Art. 271a. kodeksu karnego tzw. fałszerstwo intelektualne faktury:
,,§ 1. Kto wystawia fakturę lub faktury, zawierające kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest znaczna, poświadczając nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury lub faktur używa,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
(…)’’
Przedmiotem ochrony, do którego odnosi się przestępstwo z art. 271a kodeksu karnego, jest wiarygodność dokumentów, w tym rzecz jasna faktur. Kryminalizacja fałszu intelektualnego faktur, ma być w teorii instrumentem w walce i do przeciwdziałania coraz powszechniejszym zjawiskom wyłudzania podatku od towaru i usług – podatku VAT. Przestępstwo z art. 271a kodeksu karnego polega na poświadczeniu nieprawdy jak precyzuje przepis - co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym, w odróżnieniu do wcześniej omówionego przepisu 270a, w autentycznej tj. nie podrobionej czy przerobionej, wystawionej fakturze (fałsz intelektualny) lub na używaniu takiej faktury.
Poświadczenie nieprawdy należy interpretować w następujący sposób, że jest to działanie które może polegać na potwierdzeniu okoliczności, które nie miały miejsca, ich świadomym zatajeniu lub przeinaczeniu. Wystawca, wystawia więc fakturę, w której potwierdza okoliczności niezgodne z rzeczywistością. Poświadczenie nieprawdy ma dotyczyć okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym.
Przestępstwem z art. 271a kodeksu karnego może być zarówno wystawienie jednej faktury zawierającej poświadczenie nieprawdy, co do określonych okoliczności, jak i wystawienie dwóch lub większej liczby faktur poświadczających nieprawdę.
FAŁSZOWANIE FAKTUR – ZAOSTRZONA KARALNOŚĆ
Art. 277a. Fałszerstwo faktur z kwotą należności przekraczającą 10 mln zł.
,,§ 1. Kto dopuszcza się przestępstwa określonego w art. 270a § 1 albo art. 271a § 1 wobec faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa niż dziesięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości,
podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w § 1
podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.’’
Precyzując, zgodnie z obowiązującymi przepisami, mieniem wielkiej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 1.000.000 złotych.
OCENA OMAWIANYCH PRZEPISÓW Z PUNKTU WIDZENIA ZASADY PROPORCJONALNOŚCI
Według ustawodawcy, jeżeli chodzi o wskazane wysokości kar za przestępstwa wskazane w projekcie zmian kodeksu karnego, uzasadnione było przyjęcie, że działalność polegająca na wyłudzeniu podatku VAT, ze względu na jej rozmiary, mogące w poważny sposób zachwiać filarami państwa, a wręcz zagrażać stabilności budżetu, stawiają te czyny w jednym rzędzie z najpoważniejszymi przestępstwami przewidzianymi w kodeksie karnym. Niemniej w stosunku do zakresu przewidzianych kar za omawiane przestępstwa, a w szczególności w typach kwalifikowanych (zaostrzonych) liczni komentatorzy prawa, autorytety prawnicze i doktryna prawa zajęły stanowisko zdecydowanie krytyczne.
Wypada wspomnieć, że powszechne i przeważające wśród znawców prawa jest stanowisko, w myśl którego to nie surowość kar, a ich nieuchronność ma moc prewencyjną (ma zmusić do refleksji, przestraszyć potencjalnego sprawcę przestępstwa przed jego popełnieniem).
W mojej osobistej opinii trudno zestawiać więc w jednym szeregu i postawić znak równości traktując, przestępstwo fałszowania faktur z np. przestępstwem zabójstwa, a przecież i za jedno, i za drugie z tych przestępstw może grozić kara w wymiarze 25 lat pozbawienia wolności.
NADZWYCZAJNE ZŁAGODZENIE KARY WOBEC SPRAWCY PRZESTĘPSTWA FAŁSZOWANIA FAKTUR
Wypada wspomnieć, że możliwe jest również nadzwyczajne złagodzenie kary za omawiane przestępstwa.
Przesłanki do zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary zostały wskazane w art. 277D kodeksu karnego:
,,Art. 277d.
Przepisy art. 277c § 1 i 3 stosuje się odpowiednio do sprawcy, który po wszczęciu postępowania ujawnił wobec organu powołanego do ścigania przestępstw wszystkie jemu znane, a nieznane dotychczas temu organowi istotne okoliczności przestępstwa, a także wskazał czyny pozostające w związku z popełnionym przez niego przestępstwem i ich sprawców.’’
Podsumowanie - adwokat Wrocław
Na zakończenie można powiedzieć wiele. Natomiast co istotne to fakt, że omawiane przestępstwa zagrożone są drakońskimi karami. Już sam fakt tego, że możliwe jest spędzenie w więzieniu 25 lat życia, w oderwaniu od rodziny, od spraw zawodowych czy prowadzenia firmy, powinno przekonać tych z Państwa, którzy mogą ponosić odpowiedzialność z omawianych przepisów dotyczących przestępstw fakturowych do kontaktu z dobrym adwokatem zajmującego się sprawami karnymi i profesjonalnego ustalenia linii obrony. Jeśli szukasz prawnika na terenie Wrocławia zachęcam do kontaktu.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Wrocław
Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ