Na wstępie warto wskazać jak ów ,,wizerunek’’ definiuje Słownik Języka Polskiego PWN oraz jak tą definicje rozszerza orzecznictwo sądowe. Według słownika wizerunek to „czyjaś podobizna na rysunku, obrazie, zdjęciu itp.” lub „sposób, w jaki dana osoba lub rzecz jest postrzegana i przedstawiana”. Orzecznictwo niejako widzi całą sprawę nieco inaczej, wzbogaca powyższą definicję.
„Wizerunek łączy się w orzecznictwie z dostrzegalnymi, fizycznymi cechami człowieka, składającymi się na jego wygląd i pozwalającymi na identyfikację. Wizerunek, poza zewnętrznymi cechami fizycznymi, może obejmować dodatkowe elementy, związane, przykładowo, z wykonywanym zawodem, takie jak charakteryzacja, ubiór, sposób poruszania się i kontaktowania z otoczeniem.”
Tam m.in. Wyrok Sądu Najwyższego sygn. akt: V CSK 51/17
,,Na wizerunek w rozumieniu przepisów składa się ogół zewnętrznych cech, które charakteryzują daną osobę. Innymi słowy, wizerunek definiowany jest jako wygląd człowieka, jego podobizna, jego obraz fizyczny. Według niektórych w te ramy włączyć można dodatkowe elementy związane z wykonywanym zawodem, jak charakteryzacja, ubiór, sposób poruszania się, inne elementy identyfikujące, np. okulary, fryzura czy nawet szczególna linia profilu bądź charakterystyczny cień. W każdym przypadku chodzi o cechy immanentnie związane z konkretną osobą fizyczną, dla niej znamienne i pozwalające na jej rozpoznawalność. Za wizerunek w analizowanym znaczeniu nie można potraktować sposobu postrzegania i oceny danej osoby w odbiorze zewnętrznym (jej życiorysu, cech charakteru, postępowania, utrwalonej pozycji zawodowej itp.).’’
Tak m.in. Wyrok Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie I ACa 1741/14
,,Wizerunek jako dobro prawne objęte ochroną na gruncie art. 24 k.c. i art. 81 ustawy z 1984 r. o Prawie autorskim i prawach pokrewnych, stanowi szeroko pojętą podobiznę człowieka, a więc konkretyzację i ustalenie obrazu fizycznego jednostki, zdatną do zwielokrotniania i rozpowszechniania. Wizerunek w sensie prawnym nie jest więc tożsamy z wyglądem fizycznym człowieka, stanowi przedstawienie i konkretyzację tego wyglądu. Wizerunek nie musi stanowić fotograficznego odwzorowania obrazu danego człowieka, może skupiać się, jak ma to miejsce na przykład w przypadku karykatury, jedynie na pewnych charakterystycznych dla danej jednostki elementach. Jednakże warunkiem koniecznym uznania danego przedstawienia wyglądu człowieka za wizerunek stanowiący chronione dobro osobiste, jest możliwość jego przypisania do określonej osoby, identyfikacja tej osoby za pomocą danego wizerunku. Identyfikacja taka może nastąpić bezpośrednio lub pośrednio poprzez dołączone wskazówki, kontekst sytuacyjny w jakim jest umieszczona podobizna danej postaci, czy podpis umieszczony pod zdjęciem.’’
Tak m.in. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie VI ACa 1694/16
ROZPOWSZECHNIANIE WIZERUNKU
Warto wskazać, iż samo utrwalenie kogoś na zdjęciu nie wymaga jego zgody, o tyle rozpowszechnianie takiej fotografii która przedstawia wizerunek fotografowanego, nie może mieć miejsca bez jego zgody. Mówi o tym wyraźnie Art. 81. Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
,, Art. 81. 1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim
przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane,
jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie. (…)’’
Powołany przepis nie precyzuje, w jakiej formie powinna zostać udzielona wspomniana zgoda na rozpowszechnienie wizerunku.
Przyjmuje się powszechnie, że zgoda może być udzielona jedynie ustnie. Natomiast taka forma zgody na rozpowszechnienie wizerunku może na późniejszym etapie rodzić całą masę problemów, np. dowodowych w razie sporów sądowych. Dlatego warto aby autor fotografii zadbał o pozyskanie zgody na rozpowszechnianie wizerunku od fotografowanego w formie pisemnej.
Zgoda na piśmie pozwoli uniknąć wątpliwości w wypadku, w którym osoba, której wizerunek znalazł się na opublikowanej fotografii nagle zmieni zdanie i będzie próbowała dochodzić roszczeń w związku z rzekomo bezumownym wykorzystaniem jej wizerunku.
ROZPOWSZECHNIANIE WIZERUNKU - KIEDY JEST MOŻLIWE BEZ ZGODY?
Art. 81. Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
,,2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:
1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem
przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych,
zawodowych;
2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz,
publiczna impreza.’’
Zgoda na rozpowszechnianie wizerunku nie jest wymagana, jeśli fotografujemy osobę powszechnie znaną, jeżeli wizerunek utrwalono w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, np. fotografia polityka w trakcie wystąpienia publicznego.
Nie jest także wymagana zgoda na rozpowszechnianie wizerunku osób, które stanowią jedynie szczegół całości, jak np. zgromadzenie, krajobraz czy impreza publiczna. Natomiast takie sytuacje często są niejednoznaczne i mogą skutkować w konsekwencji sporami. Zależy to w dużej mierze od samego zdjęcia i utrwalonego obrazu, kontekstu i okoliczności wykonania danego zdjęcia.
Warto wiedzieć !!! Wizerunek można utrwalić za pomocą wielu technik, nie tylko techniką fotograficzną. W pisemnej zgodzie na rozpowszechnianie wizerunku, prócz samego oświadczenia osoby fotografowanej - zgody na rozpowszechnianie wizerunku warto doprecyzować, w jaki sposób i gdzie wizerunek ma być konkretnie opublikowany i wykorzystany.
Prawnik Wrocław - podsumowanie
Ogólnie rzecz biorąc, tematyka prawnej ochrony wizerunku wiąże się niezmiernie często z kwestiami interpretacyjnymi, znajomością wypracowanych w tym zakresie linii zawartych w orzecznictwie sądów powszechnych, dlatego też jeśli, czy to realizując projekty związane z utrwalaniem i rozpowszechnianiem wizerunku, czy będąc osobą, której wizerunek został mimo wyraźnego sprzeciwu rozpowszechniony możesz skorzystać z pomocy adwokata specjalizującego się w tego rodzaju problematyce. W przypadku pytań zapraszamy do kontaktu z nasza kancelarią prawną we Wrocławiu.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Wrocław
Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ