Gwałt jest przestępstwem szczegółowo uregulowanym w art. 197 Kodeksu karnego, który precyzyjnie wskazuje na elementy charakterystyczne dla tego przestępstwa.
Gwałt w uogólnieniu to przestępstwo polegające na zmuszeniu drugiej osoby do obcowania płciowego, poddania się innej czynności seksualnej lub wykonania takiej czynności przez jedną lub wiele osób, posługujących się siłą fizyczną, przymusem czy nadużyciem władzy, podstępem lub wykorzystujących niemożność wyrażenia świadomej zgody przez daną osobę.
Na naszym blogu sporo miejsca poświęciliśmy omówieniu przestępstwa zgwałcenia i jego przesłanek, opisowi rodzajów i wskazaniu typologii zgwałceń. Natomiast w tym artykule chcemy przybliżyć nieco temat przestępstwa tzw. gwałtu w małżeństwie (inaczej gwałtu małżeńskiego).
W niniejszym wpisie używane jest najczęściej określenie „zgwałcenie czy gwałt małżonka” lub „gwałt w małżeństwie”. Jednak termin ten stosowany jest jako pewien skrót myślowy, analogiczne w istocie problemy dotyczą bowiem także relacji między konkubentami.
GWAŁT W MAŁŻEŃSTWIE
Gwałt małżeński jest tym samym, czym czyn zabroniony przez Kodeks karny, z tą szczególną różnicą, że występuje w małżeństwie pomiędzy małżonkami. Zatem, z góry znany jest sprawca opisywanego czynu – jest nim jeden z małżonków, a ofiarą jest drugi z małżonków.
Gwałt małżeński zgodnie z jedną z definicji to jakikolwiek niechciany stosunek lub penetracja (waginalna, analna, oralna), do której sprawca doprowadza ofiarę przy użyciu siły, groźbą siły bez zgody ofiary.
Wiele ustawodawstw karnych, w wielu krajach po dziś dzień wyklucza możliwość istnienia zgwałcenia przez współmałżonka, definiując gwałt jako stosunek płciowy wyłącznie pozamałżeński.
Według prawa polskiego - Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy – małżonkowie są zobowiązani do wzajemnego współżycia, ponadto za najważniejszy element tego współżycia uznaje się utrzymywanie stosunków płciowych jako jednej z podstawowych więzi ( więź gospodarcza, emocjonalna i seksualna) . W związku z tym odbywanie stosunków płciowych jest zarówno prawem, jak i obowiązkiem każdego z małżonków.
,,Art. 23 KRO
Małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie. Są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli.’’
Kwestie związane z obowiązkiem pożycia seksualnego małżonków oraz ich wzajemną wiernością sygnalizowane są przez przedstawicieli nauki prawa rodzinnego w literaturze fachowej w szczególności autorstwa M. Andrzejewskiego, J. Ignatowicza, T. Smyczyńskiego , T. Sokołowskiego, J. Gajdy, A. Zielińskiego.
Warto wspomnieć, że w pewnych sytuacjach niewykonywanie lub uchylanie się od tego obowiązku pociąga za sobą konsekwencje prawne, np. możliwość orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy tego z małżonków, który uchylał się obowiązku wspólnego pożycia.
Natomiast w nawiązaniu do powyższego obowiązku kluczowym jest podkreślenie, że zastosowanie przez współmałżonka środków przymusu, agresji lub przemocy w celu odbycia stosunku płciowego wbrew woli drugiego z małżonków jest działaniem w świetle polskiej ustawy karnej - bezprawnym i podlega karze.
TYPY GWAŁTU W MAŁŻEŃSTWIE
Można wyróżnić trzy rodzaje gwałtu w małżeństwie:
- gwałt agresywny
- gwałt nieagresywny
- gwałt obsesyjny
Gwałt agresywny jest wynikiem użycia ogólnej agresji małżonka, przejawiającej się na wielu płaszczyznach wspólnego życia, m.in. także w sferze życia seksualnego. Kobiety (najczęściej ofiarami padają kobiety choć nie jest to regułą) doświadczające tego typu gwałtu są narażone na inne formy przemocy zarówno fizycznej (pobicie) jak i psychicznej. Często w takich zaburzonych relacjach występuje problem uzależnień np. od alkoholu.
Gwałt nieagresywny, czyli nie związany z użyciem przemocy fizycznej, jest z reguły wynikiem głębszych rozbieżności związanych z życiem seksualnym np. różnica zdań małżonków dotycząca częstotliwości kontaktów lub ich formy.
Gwałt obsesyjny może być związany z pobiciem. Wynika z głębokich problemów na tle seksualnym czy psychicznym.
KONSEKWENCJE
Odpowiedzialność karna
Małżonek będący ofiarą gwałtu powinien niezwłocznie złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do właściwych organów (policja, prokuratura). Dzięki temu może zostać zainicjowane postępowanie karne i w konsekwencji sprawca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej.
Odpowiedzialność cywilna
Małżonek, który padł ofiarą gwałtu małżeńskiego ma prawo wnieść do sądu pozew rozwodowy. W trakcie sprawy o rozwód w opisywanej sytuacji skrzywdzony małżonek może domagać się orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy drugiego małżonka - będącego sprawcą gwałtu małżeńskiego.
Kodeks cywilny daje ofierze w przypadku zgwałcenia możliwość dochodzenia roszczeń z art. 444 kodeksu cywilnego oraz z art. 445 § 2 kodeksu cywilnego według którego Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Ważne !!! Działanie wypełniające ustawowe znamiona czynu z art. 197 Kodeksu karnego jest przestępstwem, niezależnie od relacji pomiędzy ofiarą i sprawcą, a sam fakt, że sprawca i ofiara gwałtu pozostają w małżeństwie nie jest okolicznością wpływającą na brak karalności. Stosowanie przez współmałżonka środków przymusu lub przemocy w celu odbycia stosunku płciowego jest działaniem bezprawnym.
Sprawy karne - adwokat Wrocław
Jeżeli potrzebujesz pomocy doświadczonego adwokata z Wrocławia to zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią adwokacką.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Wrocław
Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ