Dobro dziecka - pozostaje terminem nieostrym, niezdefiniowanym, a zatem zawsze może wzbudzać szereg wątpliwości, nieporozumień interpretacyjnych.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia ogólną zasadę dobra dziecka.
,,Art. 72.
Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.
Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych.
W toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka.
(…)’’
Pomimo tego, że zasada dobra dziecka jest jedną z fundamentalnych zasad prawa rodzinnego, to jednak przepisy prawa polskiego nie określają w sposób precyzyjny pojęcia ,,dobra dziecka’’, w związku z powyższym pomocne okazują się próby opisania co dokładnie powinniśmy rozumieć jako dobro dziecka, formułowane w orzecznictwie sądów.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2016 r. - II CA 1/16.
,, Nie ma definicji ustawowej zwrotu "dobro dziecka". Wypełnienie jego znaczenia powinno być dokonywane w konkretnych okolicznościach faktycznych zwłaszcza, jeżeli wskazują na zaistnienie sytuacji, w jakiej znalazło się dziecko, wymagającej ingerencji ze strony innych podmiotów, w tym także sądu. Wyszczególnić należy uprawnienie do ochrony życia i zdrowia oraz wszelkich działań ze strony innych, które powinny zapewnić warunki do spokoju, prawidłowego, niezakłóconego rozwoju, poszanowania godności i udziału w procesie decydowania o jego sytuacji oraz zaznaczyć, że jest to zbiór niewyczerpany.’’
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2017 r. - III CZP 78/17
,,Zasada ochrony dobra dziecka, przyjęta w Konwencji o prawach dziecka, Konwencji haskiej i innych aktach normatywnych krajowego porządku prawnego, w szczególności w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, nakazuje przyjąć, że dobro dziecka jest w każdym postępowaniu dotyczącym dziecka wartością pierwotną i nadrzędną, mającą podstawowe znaczenie we wszystkich sprawach dotyczących opieki nad nim. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że kierowanie się tą zasadą stanowi bezwzględny obowiązek prawny, odnoszący się do każdej indywidualnej decyzji stosowania i wykładni prawa…’’
Wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 21 listopada 2013 r. - III Ca 718/13
" (...) art. 96 § 1 k.r.o. (...) obliguje rodziców do troski o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowania go do pracy dla dobra społeczeństwa stosownie do jego uzdolnień, a które to uchybienie na podstawie art. 111 k.r.o. może prowadzić nawet do pozbawienia władzy rodzicielskiej."
Postanowienie Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego w Warszawie z dnia 18 czerwca 2019 r. - VI Nsm 1680/18
„Przy ocenie dobra dziecka nie można pomijać ani uwarunkowań obiektywnych (takich jak: wiek dziecka, jego płeć, cechy charakterologiczne rodziców, stosunek rodziców do siebie, do dziecka oraz do krewnych rodzica), ani subiektywnych (wrażliwości dziecka, wzajemnych relacji oraz więzi rodziców i dzieci, poczucia bezpieczeństwa dziecka). Właściwie rozumiane dobro dziecka wymaga starań o zapewnienie dziecku zdrowia fizycznego i psychicznego, polegających na właściwym ukształtowaniu jego charakteru i przygotowaniu do życia społecznego.’’
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2000 r. - III CKN 796/00
,,Prawo do zabrania dziecka na czas ograniczony w inne miejsce aniżeli miejsce jego "stałego pobytu (art. 5 lit. b Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę sporządzonej w Hadze w dniu 25 października 1980 r. - Dz. U. z 1995 r. Nr 108, poz. 528) nie podlega ochronie, jeżeli zabranie dziecka byłoby szkodliwe dla jego dobra.’’
,,Na ogół realizowanie w jak najszerszej mierze prawa do odwiedzin przez rodzica służy dobru dziecka. Nie ulega także wątpliwości, że uregulowanie kontaktu między ojcem a dzieckiem przez odwiedziny w miejscu zamieszkania dziecka, w obecności matki i osoby trzeciej, stwarza dla ojca duże trudności i nie sprzyja kształtowaniu właściwej więzi między ojcem a dzieckiem. Przy rozważaniu zagrożeń dla dobra dziecka nie można jednak abstrahować od okoliczności konkretnej sprawy.’’
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 1999 r. - III CKN 979/98
„W sytuacji, gdy dojdzie do rozbieżności między dobrem dziecka a interesem rodziców, ich interes musi zejść na dalszy plan, jednak dopiero wtedy, gdy w żadnym razie nie da się pogodzić z uzasadnionym interesem dziecka.”
Adwokat - prawo rodzinne Wrocław
Podsumowując, w mojej skromnej opinii w ślad za wyżej cytowanymi poglądami, mając przed sobą pojęcie ,,dobro dziecka’’ należy je rozumieć przez pryzmat, że dobro dziecka obejmuje szeroko pojęte zaspokajanie potrzeb życiowych i emocjonalno-psychicznych dziecka na odpowiednim poziomie. Natomiast przy ocenie dobra dziecka nie można pomijać ani uwarunkowań obiektywnych jak wiek dziecka, jego płeć, cechy charakterologiczne rodziców, stosunek rodziców do siebie, do dziecka oraz do krewnych rodzica ani subiektywnych takich jak wrażliwości dziecka, wzajemnych relacji oraz więzi rodziców i dzieci, czy kolosalnie istotnego poczucia bezpieczeństwa dziecka.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ