Ustalenie ojcostwa ma na celu uregulowanie sytuacji prawnej dziecka oraz wykazanie kto jest ojcem dziecka pozamałżeńskiego. W sytuacji dziecka zrodzonego w związku małżeńskim sprawa jest o wiele prostsza bowiem dochodzi do domniemania ojcostwa biologicznego co do męża matki.
Adwokat - prawo rodzinne Wrocław
W tym miejscu należy wskazać, że domniemywa się, że ojcem dziecka pozamałżeńskiego jest ten mężczyzna, który obcował z matką dziecka w określonym okresie tj. musiał obcować z matką dziecka nie wcześniej niż w 300 , a nie później niż w 181 dniu przed urodzeniem się dziecka.
Według art. 62 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
§1. Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.
§2. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża. Domniemanie to nie dotyczy przypadku, gdy dziecko urodziło się w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji, na którą wyraził zgodę pierwszy mąż matki.
§3. Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa.
Co się tyczy ,,domniemania’’ wskazanego w cytowanym przepisie, istnieje możliwość jego obalenia, o czym w dalszej części blogowego wpisu.
Ustalenie pochodzenia dziecka, ustalenie ojcostwa może nastąpić na dwa sposoby.
Najbardziej klarowną sytuacją jest, gdy ojcostwo prawne i ojcostwo biologicznie pokrywają się ze sobą. Jednak zdarza się często tak, że życie komplikuje proste scenariusze. Zdarzają się sytuacje, w których ojcostwo prawne i biologiczne nie pokrywają się i wtedy należy ustalić ojcostwo.
Jak już o tym wspomniałem, są dwa sposoby ustalenia ojcostwa, gdy nie zachodzi domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki. W sytuacji kiedy matka dziecka nie jest mężatką:
UZNANIE OJCOSTWA
Uznania ojcostwa dokonuje się przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego przez złożenie stosownego oświadczenia przez zainteresowanego. Można również uznać ojcostwo w stosunku do dziecka poczętego, ale jeszcze nienarodzonego.
W sytuacji gdyby doszło do tzw. nieprawidłowego uznania ojcostwa np. kiedy to ojciec byłby przekonany, że dziecko jest jego dzieckiem biologicznym, a następnie okazałoby się, że tak nie jest, to rysuję się kolejna możliwość, a mianowicie – wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa.
Uznanie ojcostwa może nastąpić także przed sądem opiekuńczym, a za granicą również przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, jeżeli uznanie dotyczy dziecka, którego oboje rodzice albo jedno z nich są obywatelami polskimi.
Jako swego rodzaju sytuację wyjątkową,, ale dopuszczalną w obowiązujących przepisach należy również wskazać, że w razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu matki dziecka lub mężczyzny, od którego dziecko pochodzi, oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa może zostać zaprotokołowane przez notariusza.
Uznanie ojcostwa nie może nastąpić po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności.
SĄDOWNE USTALENIE OJCOSTWA
Kolejnym ze sposób ustalenia ojcostwa jest sądowe ustalenie ojcostwa. Gdy nie ma porozumienia między rodzicami i nie doszło do uznania ojcostwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego to sposobem rozwiązania powstałej sytuacji jest ustalenie ojcostwa przez sąd. Sądowe ustalenie ojcostwa pozamałżeńskiego następuje na mocy orzeczenia sądu.
Sprawa o ustalenie ojcostwa jest inicjowana przez złożenie do sądu odpowiedniego pozwu, niesie to za sobą doniosłe skutki prawne i społeczne dla dziecka, matki i ojca.
Sądowego ustalenia ojcostwa może żądać dziecko, jego matka oraz domniemany ojciec dziecka. Jednakże matka ani domniemany ojciec nie mogą wystąpić z takim żądaniem po osiągnięciu przez nie pełnoletności.
W razie sądowego ustalenia ojcostwa, sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo. Jeżeli rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. W razie sądowego ustalenia ojcostwa władza rodzicielska przysługuje ojcu z mocy prawa, jednak Sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może wydać orzeczenie o jej zawieszeniu, ograniczeniu bądź pozbawieniu.
W pozwie o ustalenie ojcostwa można także domagać się zasądzenia na dziecko alimentów. Przy uwzględnieniu takiego scenariusza, w pozwie należy określić wysokość alimentów. W pozwie matka może żądać już od domniemanego ojca oprócz alimentów na dziecko, zwrotu kosztów wyprawki dla dziecka oraz zwrotu kosztów utrzymania matki w okresie okołoporodowym. Trzeba również pamiętać, że ustalenie ojcostwa prowadzi do możliwości dziedziczenia po zmarłym ojcu.
Ważne !!! Możliwe jest ustalenie ojcostwa nawet po upływie wielu lat, nie tylko gdy dziecko jest małoletnie, ale także gdy osiągnie pełnoletność wtedy dochodzi do tzw. ustalenia ojcostwa dorosłego dziecka, natomiast w zależności kto występuje z omawianym żądaniem należy pamiętać, że matka i ojciec może wytoczyć powództwo o ustalenie ojcostwa do czasu uzyskania pełnoletności dziecka. Warto pamiętać, że nie jest dopuszczalne sądowne ustalenie ojcostwa w trakcie ciąży.
POWÓDZTWO O USTALENIE OJCOSTWA
Art. 84. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
§1. Sądowego ustalenia ojcostwa mogą żądać dziecko, jego matka oraz domniemany ojciec dziecka.
§2. Matka ani domniemany ojciec nie mogą wytoczyć powództwa o ustalenie ojcostwa po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności. Jeżeli dziecko zmarło przed osiągnięciem pełnoletności, matka oraz domniemany ojciec mogą wytoczyć powództwo o ustalenie ojcostwa do dnia, w którym dziecko osiągnęłoby pełnoletność.
§3. Dziecko albo matka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko domniemanemu ojcu, a gdy ten nie żyje - przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.
§4. Domniemany ojciec dziecka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce. Jeżeli matka dziecka nie żyje, powództwo wytacza się przeciwko dziecku, a jeżeli dziecko nie żyje - przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.
§5. W razie śmierci dziecka, które wytoczyło powództwo, ustalenia ojcostwa mogą dochodzić jego zstępni.
Powództwo o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa oraz ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa może wytoczyć prokurator, jeżeli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego.
JAK WYGLĄDA SPRAWA O USTALENIE OJCOSTWA?
Sprawę rozpoczyna złożenie pozwu o ustalenie ojcostwa (wytoczenie powództwa o ustalenie ojcostwa), w którym zawarte jest stanowisko strony inicjującej postepowanie. Następnie najczęściej ma miejsce złożenie odpowiedzi na pozew, w którym druga strona nakreśla jakie jest jej stanowisko, a w dalszej kolejności dochodzi do wyznaczenia terminu rozprawy. Sprawa może zakończyć się już na pierwszej rozprawie w zależności od żądań stron. Może zakończyć się także po kilku terminach rozpraw, ma to miejsce w sytuacji jeżeli strony są w sporze i trudno jest początkowo wypracować i osiągnąć porozumienie.
TEST NA OJCOSTWO
Przed podjęciem działań w sądzie, warto jest przeprowadzić testy na ustalenie ojcostwa. Testy można wykonać nawet jeszcze w okresie kiedy kobieta jest w ciąży, natomiast z uwagi na z reguły niższe koszty i prostszy tryb pobierania materiału do badań, częściej dokonuje się badań już po urodzeniu się dziecka.
Najpopularniejszą obecnie metodą przeprowadzenia badań na ojcostwo jest przeprowadzenie dowodu z badań DNA (badanie genetyczne). Wynik takiego badania w ponad 99% potwierdza fakt ojcostwa danej osoby oraz w 100 % jest je w stanie wykluczyć.
Potrzebujesz wsparcia prawnika z Wrocławia w podobnej sprawie? W takim razie zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ