Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w czasie trwania małżeństwa na każdym z małżonków ciąży obowiązek alimentacyjny względem drugiego małżonka. Jednakże w pewnych sytuacjach małżonek może być zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych na rzecz drugiego małżonka również po orzeczeniu rozwodu.
Wiele osób zawierając związek małżeński nie zdaje sobie sprawy, że sąd w przypadku późniejszego rozwodu, może obciążyć ich obowiązkiem płacenia alimentów na byłą żonę lub byłego męża. W niniejszym artykule postaram się Państwu w podstawowym zakresie opisać, kiedy przysługują alimenty na małżonka w trakcie małżeństwa, a kiedy można domagać się zapłaty alimentów po rozwodzie.
ALIMENTY NA MAŁŻONKA - adwokat Wrocław
Sprawy sądowe o alimenty na rzecz małżonka (na żonę lub na męża) nie należą do rzadkości.
Alimentów od byłego małżonka można żądać po rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód. Żądanie w tym zakresie można złożyć jeszcze w czasie trwania procesu rozwodowego, jak również w późniejszym czasie tzn. w momencie już po uzyskaniu prawomocnego orzeczenia rozwodu.
Na uwzględnienie powództwa w sprawach o alimenty między byłymi małżonkami ma wpływ wiele czynników o czym w dalszej części artykułu.
Ważne !!! Ewentualne ustanowienie w czasie trwania małżeństwa rozdzielności majątkowej małżeńskiej (czyli tzw. zawarcie intercyzy) nie ma decydującego wpływu na obowiązek alimentacyjny między małżonkami.
ALIMENTY NA MAŁŻONKA W TRAKCIE MAŁŻEŃSTWA I W SEPARACJI
W trakcie trwania małżeństwa kluczowe znaczenie należy przypisać art. 23 k.r.o. oraz art. 27 k.r.o.
Ogólnie rzecz biorąc to małżonkowie mają obowiązek współdziałania w trakcie trwania małżeństwa. Jedną z form współdziałania jest obowiązek dostarczenia środków w celu prawidłowego funkcjonowania rodziny. Niespełnianie lub nienależyte spełnianie powyższego obowiązku daje podstawę do wystąpienia przez jednego z małżonków do sądu z wnioskiem o zasądzenie świadczenia w celu zaspokojenia potrzeb rodziny.
Celem współdziałania jest zapewnienie bytu rodzinie, której źródłem jest małżeństwo. Obowiązek współdziałania został wyrażony w art. 23 k.r.o. Można przyjąć, że w art. 27 k.r.o. ustawodawca go „skonkretyzował”. Przepis ten stanowi, że oboje małżonkowie są zobowiązani, by według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli.
,,Art. 27. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy
Oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.’’
Jeżeli małżonkowie pozostają w separacji (orzeczonej przez sąd) to kwestie dotyczące obowiązku alimentacyjnego pomiędzy nimi kształtuje się w pewnym myślowym skrócie i uogólnieniu - w taki sam sposób jak po orzeczeniu rozwodu. Warto też mieć na uwadze, że separacja faktyczna małżonków może choć w cale nie musi, uzasadniać oddalenie powództwa o świadczenie alimentów z art. 27 k.r.o.
Warto wskazać jedynie w celu zapoznania czytelnika z pewnymi kontrowersjami w literaturze fachowej, że w doktrynie i w orzecznictwie toczy się dyskusja co do charakteru obowiązku z art. 27 k.r.o., lecz sprowadza się ona w znacznym stopniu do tego czy jest to obowiązek bardziej o charakterze alimentacyjnym czy bardziej zasadnym było by go traktować jako oddzielny obowiązek ściśle zaspokajania potrzeb rodziny ale bardzo do alimentów zbliżony (ta dyskusja w opinii autora ma walor w znacznej mierze teoretyczny, a nie tyle praktyczny).
Ważne !!! W orzecznictwie przyjmuje się, że roszczenia z art. 27 k.r.o. nie może dochodzić małżonek, który zerwał pożycie i pozostaje w konkubinacie.
ALIMENTY NA MAŁŻONKA PO ROZWODZIE
Alimenty na byłego małżonka po rozwodzie uzależnione są od tego, w jaki sposób zostało rozwiązane małżeństwo.
KIEDY MOŻNA ŻĄDAĆ ALIMENTÓW OD BYŁEGO MAŁŻONKA?
Alimenty przysługują zarówno w sytuacji, gdy związek małżeński został rozwiązany przez orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie którejkolwiek ze stron oraz, gdy małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód z wyłącznej winy jednego z małżonków.
- Alimenty na małżonka, kiedy znalazł się w stanie niedostatku
Pierwsza sytuacja, to niedostatek małżonka po rozwodzie. Jeśli bowiem po rozwodzie jeden z małżonków znalazł się w niedostatku może on żądać od swojego byłego małżonka alimentów. Wedle tez z orzecznictwa Sądu Najwyższego, za znajdującą się w niedostatku uważa się taką osobę, która nie może własnymi staraniami zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb, nie posiada własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty, ani też dochodów z własnego majątku.
- Alimenty na małżonka, kiedy okazał się winny rozkładu pożycia małżeńskiego
Z druga sytuacją mamy do czynienia kiedy jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego, a orzeczony rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego.
ILE WYNOSZĄ ALIMENTY NA MAŁŻONKA?
Nie ma dwóch takich samych małżeństw, rozwodów czy obowiązków alimentacyjnych. Nie da się odpowiedzieć generalnie i w sposób zero jedynkowy, natomiast można brać pod uwagę okoliczności jakie rzecz jasna uwzględni sąd podczas rozważania tego rodzaju zagadnienia.
Wysokość alimentów na byłego małżonka (męża lub żonę ) po rozwodzie uzależniona jest od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego małżonka oraz od możliwości majątkowych i zarobkowych tego małżonka od którego będziemy domagać się alimentów, winy w rozpadzie związku małżeńskiego oraz, czy jedna ze stron pozostaje w niedostatku.
Usprawiedliwionymi potrzebami małżonka będącego w niedostatku rozumie się takie potrzeby, których zaspokojenie jest konieczne do godziwej egzystencji uprawnionego. Natomiast przy ustalaniu możliwości zarobkowych byłego małżonka uwzględnia się przede wszystkim wysokość uzyskiwanego przez byłego małżonka wynagrodzenia i innych osiąganych dochodów. Sąd musi również brać pod uwagę wydatki tego małżonka, zwłaszcza w sytuacji kiedy zawarł on nowy związek małżeński, z którego urodziło się dziecko (bowiem ta okoliczność powoduję konieczność niejako w pierwszym szeregu do dostarczenia środków utrzymania i godnej egzystencji dziecku).
Każda sprawa jest na swój sposób wyjątkowa i powinna być rozpatrywana bardzo indywidualnie. Nie ma uniwersalnych reguł.
CZAS TRWANIA OBOWIĄZKU ALIMENTACYJNEGO
Obowiązek alimentacyjny byłego małżonka, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, co do zasady wygasa z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu. Jednak w wyjątkowych okolicznościach, małżonek uprawniony do alimentów od byłego małżonka może żądać, aby pięcioletni termin został przedłużony.
Jeśli małżonek uprawniony do otrzymywania alimentów od byłego małżonka, zawrze nowy związek małżeński, to obowiązek alimentacyjny byłego małżonka wygasa, sprawa wygląda tak samo w sytuacji śmierci byłego małżonka.
Wskazać w tym miejscu należy, że w polskim porządku prawnym można teoretycznie po spełnieniu określonych okoliczności płacić alimenty do śmierci na małżonka oraz alimenty na byłego małżonka (tzw. alimenty dożywotnie).
W mojej osobistej ocenie, jako adwokata stykającego się z problematyką alimentów na co dzień, wskazane jest zasięgnięcie profesjonalnej porady prawnej w każdej takiej sytuacji czy zwrócenie się o kompleksową pomoc do adwokata, który zajmuje się alimentami. Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej na terenie Wrocławia to zapraszamy do kontaktu.
JAK ZNIEŚĆ ALIMENTY NA BYŁEGO MAŁŻONKA?
Punktem wyjścia jest to, że aby uniknąć płacenia alimentów na byłego małżonka warto zadbaćo to już na etapie sprawy rozwodowej.
Natomiast na późniejszym etapie można skorzystać z takich rozwiązań jak:
- można wszcząć postępowanie o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego na byłego już małżonka, albo
- wystąpić o zmniejszenie obowiązku alimentacyjnego na byłego małżonka.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ