CZYM JEST SKARGA PAULIAŃSKA? PRZESŁANKI SKARGI I ELEMENTY PRAWIDŁOWEGO POZWU
Skarga pauliańska (łac. actio Pauliana) – rodzaj powództwa, którego treścią jest żądanie uznania danej czynności prawnej za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela, którego sytuacja pogorszyła się wskutek tej czynności. W takim przypadku wierzyciel ma prawo żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Instytucja ta wywodzi się z prawa rzymskiego.
W polskim prawie cywilnym skarga pauliańska funkcjonuje na podstawie art. 527–534 k.c. Art. 527 stanowi, że:
Art. 527. Actio pauliana
§1. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.
§2. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.
§3. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
§4. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
PRZESŁANKI DOPUSZCZALNOŚCI POWÓDZTWA PAULIAŃSKIEGO
- dłużnik dokonał czynności prawnej (np. sprzedał swoją nieruchomość),
- czynność prawna dokonana przez dłużnika doprowadziła do pokrzywdzenia wierzyciela, gdyż dłużnik stał się niewypłacalny (albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności),
- osoba trzecia uzyskała na skutek tej czynności korzyść majątkową,
- dłużnik był świadomy swojego działania, doskonale wiedział, że takim sposobem szkodzi wierzycielowi,
- osoba trzecia, która uzyskała korzyść majątkową, wiedziała (lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć) o tym, że dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia swojego wierzyciela.
Przesłanki te muszą zostać spełnione w sposób kumulatywny (łączny).
SKARGA PAULIAŃSKA - CO Z OSOBĄ TRZECIĄ PRZY UMOWIE BEZPŁATNEJ?
Jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
Osoba trzecia może zwolnić się od zadośćuczynienia roszczeniu wierzyciela, jeżeli:
- wskaże mu wystarczające do zaspokojenia mienie dłużnika,
- zaspokoi wierzyciela nie dopuszczając tym samym do egzekucji z przedmiotu uzyskanego od dłużnika na podstawie czynności uznanej za względnie bezskuteczną.
SKARGA PAULIAŃSKA - ELEMENTY POZWU
Skarga pauliańska jest rodzajem powództwa, które należy złożyć w sądzie. Oznacza to, że skorzystanie z tej instytucji prawnej będzie się zawsze wiązało z koniecznością przygotowania pozwu. W przypadku trudności warto skorzystać z pomocy prawnika.
Do najważniejszych i faktycznie kluczowych elementów omawianego pozwu zaliczyć trzeba zawarcie w pozwie żądania uznania czynności prawnej dokonanej przez dłużnika za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela ze wskazaniem szczegółowo- wobec kogo bezskuteczność ma zostać uznana przez Sąd oraz jakiej konkretnej czynności prawnej dotyczy żądanie. Skargą pauliańską można zakwestionować w zasadzie każdą czynność prawną podjętą przez nierzetelnego dłużnika - każdą zawartą umowę, czy ugodę.
Jeżeli okaże się, że osoba trzecia, która uzyskała korzyść majątkową już zdążyła nią rozporządzić (np. sprzedać) powództwo należy kierować bezpośrednio przeciwko osobie kupującej lub przyjmującej, jednakże tylko w takiej sytuacji, gdy rozporządzenie było dokonane nieodpłatnie lub osoba czwarta wiedziała o okolicznościach uzasadniających uznanie czynności prawnej za bezskuteczną.
CO DAJE UWZGLĘDNIENIE PRZEZ SĄD - SKARGI PAULIAŃSKIEJ?
Uwzględnienie skargi pauliańskiej odnosi następujący skutek:
- Konkretna czynność prawna dokonana przez dłużnika w celu pozbawienia wierzyciela możliwości zaspokojenia - zostaje uznana za bezskuteczną wobec tego wierzyciela.
- Czynność prawna dokonana przez dłużnika w celu pozbawienia wierzyciela możliwości zaspokojenia nie jest jednak uznana za nieważną, bowiem zachowuje pełną moc w stosunku do innych osób niż wierzyciel, który uzyskał pozytywne orzeczenie Sądu.
W przypadku potzreby konsultacji ze sprawdzonym adwokatem we Wrocławiu zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią adwokacką.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ