Błąd medyczny to działanie lekarza, które powoduje szkodę i krzywdę u pacjenta. Do błędu medycznego może również dojść przez zaniechanie określonego działania. Zazwyczaj dochodzi do niego poprzez naruszenie zasad ostrożności, które obowiązują przy czynnościach lekarskich. Błędy medyczne mogą mieć miejsce na różnych etapach leczenia, np. na etapie diagnostycznym, na etapie zabiegu, operacji terapii, jak i podczas rehabilitacji, etapie zdrowienia.
Mimo że błąd medyczny i błąd lekarski w potocznym rozumieniu uznawane są za ten sam termin, jednak nie są dokładnie tym samym. Pomiędzy błędem lekarskim i medycznym istnieją zasadnicze różnice omawiane w innej części naszego bloga. W tym miejscu dość wspomnieć, że błąd lekarski różni się tym od szeroko pojętego błędu medycznego, że stanowi pewne zawężenie do odpowiedzialności jedynie konkretnie wskazanego lekarza. Błąd medyczny jest pojęciem szerszym, dotyczącym osób, które pełnią zawody związane z medycyną, takie jak ratownik medyczny, pielęgniarka. Do tej kategorii należą również błędy za które odpowiedzialność ponosi nie tyle konkretna osoba a cała placówka, czy szpital.
Błędem medycznym jest nieumyślne działanie, zaniedbanie lub zaniechanie lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej lub osoby wykonującej inny zawód medyczny, które powoduje powstanie szkody u pacjenta. Błędy medyczne możemy podzielić na 6 głównych typów — diagnostyczne, terapeutyczne, organizacyjne i techniczne, błąd rokowania oraz informacyjny.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA BŁĘDY MEDYCZNE
Do podstawowych rodzajów odpowiedzialności placówek leczniczych oraz lekarzy zalicza się odpowiedzialność cywilną, zawodową, pracowniczą i oczywiście odpowiedzialność karną.
Odpowiedzialność cywilna (najczęściej spotykana w praktyce) za błędy medyczne jest to odpowiedzialność majątkowa lekarza lub placówki leczniczej, która służy wyrównaniu uszczerbku doznanego przez pacjenta w dobrach prawnie chronionych. Są to najczęściej takie dobra jak zdrowie lub życie.
Aby przypisać danemu podmiotowi odpowiedzialność za błąd medyczny, wymagane jest, aby wykazać spełnienie trzech przesłanek:
1) wina - czyli naruszenie zasad prawidłowego postępowania wynikających z reguł aktualnej wiedzy medycznej i standardów medycznych lub powszechnie obowiązujących zasad ostrożności,
2) szkoda - czyli uszczerbek w dobrach chronionych pacjenta, który może przybierać postać szkody majątkowej bądź niemajątkowej (krzywdy),
3) adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zawinionym działaniem bądź zaniechaniem lekarza/szpitala oraz szkodą, którą został dotknięty pacjent lub krzywdą jego lub członków jego rodziny.
Winę w tym przypadku stanowi naruszenie zasad, prawidłowego postępowania, które wynikają z reguł wiedzy medycznej (należy wziąć pod uwagę aktualny stan wiedzy medycznej), a także zasad ostrożności. Szkoda to natomiast uszczerbek, który może przybrać formę szkody majątkowej lub niemajątkowej. Nadto musi aby skutecznie dochodzić roszczeń wobec lekarza/szpitala trzeba wykazać związek, który występuje między winą a szkodą.
Podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej placówki medycznej/szpitala :
- Wina własna - np. za błąd organizacyjny, techniczny. Przykładem, mogą być zdarzenia powodujące szkodę pacjenta które wynikły z niedbalstwa i braku doświadczenia personelu szpitala, braku pisemnych procedur które powinny obowiązywać na terenie szpitala i podczas określonych czynności.
- Wina cudza - powierzający innej osobie wykonanie czynności w tym wypadku szpital, odpowiada za szkodę wyrządzoną przez podwładnego np. zatrudnionego przez szpital lekarza, przy wykonywaniu tej czynności.
- Wina anonimowa - jeżeli nie można ustalić, który z lekarzy lub z członków personelu zatrudnionego w szpitalu dopuścił się popełnienia błędu i spowodowania szkody ale możliwe jest uprawdopodobnienie że popełniono zaniedbanie.
W przypadku orzeczenia, że doszło do błędu medycznego szpital może dochodzić od poszczególnych lekarzy bądź członków personelu medycznego wyrównania części spełnionych na rzecz pacjenta roszczeń na zasadzie roszczenia regresowego, tzw. zwrotnego.
JAK UZYSKAĆ ODSZKODOWANIE?
Aby uzyskać odszkodowanie za błąd medyczny, w pierwszej kolejności należy ustalić osobę, która za dany błąd odpowiada i która do określonego skutku doprowadziła. Może to być lekarz, członek personelu medycznego, pielęgniarka, a także placówka medyczna, szpital, klinika, w której doszło do wyrządzenia szkody.
Zgodnie z obowiązującą w polskim prawie zasadą, ta strona która twierdzi i z twierdzeń przez siebie formułowanych wywodzi roszczenia, ta strona powinna przedstawić dowody na poparcie swojego stanowiska. Powyższe wynika wprost z art. 6 kodeksu cywilnego (Ciężar dowodu - onus probandi):
,,Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.’’
Oznacza to, że jeśli pacjent składa pozew do sądu, będzie musiał udowodnić, że twierdzenia zawarte w pozwie są prawdziwe i poparte dowodami (równie ważne jest aby wszelkie dowody zgłaszać już w pozwie). To właśnie pacjent, który występuje z powództwem odszkodowawczym, musi udowodnić przesłanki odpowiedzialności strony pozwanej o których była już mowa wyżej.
Pewne odstępstwa od konieczności ,,udowodnienia określonych faktów’’ dotyczą spraw odszkodowawczych w wyniku zakażeń szpitalnych. W takim wypadku wystarczy, że pacjent ,,uprawdopodobni’’ (a nie udowodni), że do konkretnego zakażenia doszło w konkretnej placówce medycznej, w konkretnym szpitalu.
W sprawach dotyczących, tzw. zakażeń szpitalnych możliwe i uzasadnione jest przyjęcie niedbalstwa placówki służby zdrowia w drodze domniemania faktycznego, przy braku dowodu przeciwnego. Sąd może bowiem korzystać zarówno z dowodów bezpośrednich i pewnych jak i dowodów pośrednich o dużym stopniu prawdopodobieństwa uznając za ustalone fakty dające się wyprowadzić z innych ustalonych faktów.
NAJWAŻNIEJSZE DOWODY W SPRAWIE O BŁĄD MEDYCZNY
Dowodów w sprawie o błąd medyczny może być wiele. Tak naprawdę bardzo dużo zależy od okoliczności indywidualnej sprawy. W zdecydowanej większości tego typu spraw rolę kluczową można przypisać zgromadzonej dokumentacji medycznej, czyli od początku przygotowywania się do sprawy sądowej ważna jest - cała historia choroby, wyniki badań lekarskich dokumentacja operacyjna, szpitalna.
Obowiązek prowadzenia takiej dokumentacji spoczywa na szpitalu, klinice czy przychodni, w których pacjent korzysta ze świadczeń. Zgodnie z prawem, pacjent w dowolnej chwili może uzyskać dostęp do swojej dokumentacji medycznej, co wynika m.in. z Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Teoretycznie dokumentacja powinna być prowadzona możliwie rzetelnie i oddawać faktyczny przebieg leczenia.
Oprócz dokumentacji medycznej pacjent powinien zgromadzić także inne dokumenty związane z leczeniem, w szczególności skierowania na badania, zaświadczenia, recepty, zaświadczenia z konsultacji z innymi lekarzami itp. – wszystko, co potencjalnie może posłużyć wykazaniu, że doszło do błędu medycznego. Poszkodowany pacjent, chcąc uzyskać odszkodowanie, powinien także zebrać faktury oraz rachunki, które potwierdzają straty poniesione na lecenie, w wyniku błędu medycznego. Istotne jest również możliwie szybkie wystąpienie o dokumentację medyczną oraz zweryfikowanie, czy dokumentacja medyczna nie została zmanipulowana, czy np. nie brakuje w niej istotnych dokumentów , co zdarza się czasem w celu zatajenia stosowanych metod leczenia, i prób uniknięcia odpowiedzialności.
Kolejnym kluczowym dowodem jest dowód z opinii biegłego.
Złożenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego i właściwy wybór samego biegłego specjalisty jest bardzo ważny. Z rzetelnie sporządzonej opinii do sprawy o odszkodowanie za błąd medyczny, powinno wynikać czy zachowanie lekarza było zgodne z zasadami sztuki medycznej i z aktualnym stanem wiedzy medycznej, czy też nie. Biegły powinien nadto wskazać zakres czynności i działań jakie podejmował lekarz oraz czy pomiędzy zaniedbaniami lekarza a skutkiem jakiego doznał pacjent zachodzi związek. W praktyce sądy w dużym stopniu opierają rozstrzygnięcia na wnioskach płynących z opinii biegłych powołanych do sprawy i raczej nie wchodzą z nimi w polemikę.
Jeszcze jednym rodzajem dowodów, o których warto wspomnieć, są zeznania świadków. W odniesieniu do tego dowodu warto wskazać, że jego waga, walor może być różny w zależności od konkretnej sprawy, np. świadek może nie pamiętać istotnych dla sprawy okoliczności albo wręcz przeciwnie może w sposób stanowczy i bardzo obrazowy i szczegółowy relacjonować przebieg zdarzeń.
W tego typu sprawach warto skorzystać z pomocy prawnika, który dzięki swojemu doświadczeniu pomoże w pełni przygotować wszelkie dokumenty. Jeśli szukasz kancelarii prawnej we Wrocławiu to zapraszamy do kontaktu.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ