Już wielokrotnie spotkałem się z faktem, że wśród Klientów kancelarii adwokackiej panuje dość często przekonanie, że wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku przez sąd lub sporządzenie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia zamyka sprawę spadkową i stanowi zakończenie wszystkich niedogodności i formalności jakie trzeba wykonać w wyniku śmierci bliskiej osoby.
Takie przekonanie jest niestety, przekonaniem dalece błędnym.
Samo stwierdzenie o nabyciu spadku, wskazuje jedynie grupę spadkobierców oraz określa ułamkową część udziału w masie spadkowej każdego ze spadkobierców. Stwierdzenie nabycia spadku nie dzieli między spadkobierców poszczególnych części majątku.
Często zdarza się, że po osobie zmarłej dziedziczy kilka osób. W takiej sytuacji można powiedzieć w pewnym uproszczeniu, że spadkobiercy są współwłaścicielami spadku. Pozostawanie takiej wspólności może jednak prowadzić do poważnych konfliktów rodzinnych, szczególnie wtedy, gdy współwłasność dotyczy nieruchomości. Aby swobodnie rozporządzać czy np. sprzedać nieruchomość (lub inny składnik), który wchodził w skład spadku konieczne jest przeprowadzenie, tzw. działu spadku i o tym poniżej.
Omawiany dział spadku jest ostatnim etapem formalności związanych z postępowaniem spadkowym. Jego celem jest określenie w jaki sposób ma dojść do podziału odziedziczonych składników majątku, odziedziczonych po zmarłym.
Z formalnego punktu widzenia istnieją dwie możliwości dokonania działu spadku – umowny i sądowy. Celem każdego z nich jest rozdzielenie masy spadkowej między spadkobierców i ewentualnie zniesienie współwłasności.
UMOWNY DZIAŁ SPADKU
Jak wspomniano na wstępie, nie każdy dział spadku musi odbywać się w sądzie. Bowiem kiedy spadkobiercy wypracują wspólne stanowisko i dojdą do porozumienia, wówczas mogą zawrzeć ze sobą umowę. Ze swojej istoty każda umowa bowiem jest czynnością prawną, w której strony dobrowolnie i swobodnie składają swoje oświadczenia woli. Jednak w sytuacji, gdy wszyscy spadkobiercy nie są w pełni zgodni co do tego, jak dokonać działu spadku, jedyną drogą może okazać się udanie do sądu.
Warto pamiętać, że:
- umowny dział spadku nie musi obejmować całego odziedziczonego majątku, tym samym może się ograniczać do określonych jego składników.
- przy zawarciu umowy o dział spadku, który obejmuje także nieruchomość, umowa musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego,
- sposób i warunki podziału określają same strony w umowie.
SĄDOWY DZIAŁ SPADKU
Do tzw. sądowego działu spadku dochodzi wówczas kiedy spadkobiercy nie są w stanie zwyczajnie ujmując ,,się dogadać’’ w kwestii, w jaki sposób chcieliby podzielić między siebie odziedziczony majątek.
Z wnioskiem o wydanie przez sąd orzeczenia w przedmiocie działu spadku, może wystąpić każdy ze spadkobierców. Takie rozwiązanie jest jednak zdecydowanie bardziej czasochłonne, jak również kosztowne, ponieważ wymaga uiszczenia opłaty sądowej, a często także z skorzystania pomocy adwokata. W trakcie postępowania działowego sąd przede wszystkim ustala, co wchodzi w skład spadku oraz jaka jest jego wartość oraz wydaje orzeczenie w przedmiocie dokonania działu. Sposoby dokonania działu zostaną omówione poniżej. Warto też podkreślić, że sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek, choć i od tej zasady są pewne wyjątki.
Wysokość opłaty sądowej jest m.in. uzależniona od tego czy został przedstawiony zgodny projekt działu spadku.
W JAKI SPOSÓB MOŻNA PODZIELIĆ SPADEK?
W pierwszej kolejności bierze się pod rozwagę możliwość podziału fizycznego spadku. Ten sposób polega na podziale przedmiotów, które wchodzą w skład masy spadkowej, w naturze, tzn. określona rzecz przypada temu lub innemu spadkobiercy. Przykładowo wtedy, gdy w kręgu spadkobierców mamy trzy osoby, a spadkodawca pozostawił dwie nieruchomości i auto można każdemu ze spadkobierców przekazać konkretną rzecz.
Różnice w wartości nieruchomości czy auta mogą być pokrywane przez odpowiednie wskazanie obowiązku dopłaty pomiędzy spadkobiercami.
Drugi sposób polega z kolei na przyznaniu jednemu ze spadkobierców (lub przyznanie przedmiotów wchodzących w skład spadku niektórym tylko spadkobiercom) konkretnego przedmiotu z majątku spadkowego w całości, wraz z obowiązkiem dokonania spłat na rzecz pozostałych spadkobierców. Jest to często spotykany przykład, w sytuacji kiedy w skład majątku po zmarłym wchodzi jedna konkretna nieruchomość.
Trzeci sposób to sprzedaż majątku spadkowego i podział środków uzyskanych ze sprzedaży między spadkobierców według wielkości ich udziałów.
WZAJEMNE ROSZCZENIE WSPÓŁSPADKOBIERCÓW
Sąd może też rozstrzygać o wzajemnych roszczeniach, które wskazują spadkobiercy z powodu posiadania określonych przedmiotów spadkowych oraz poniesionych z tym wydatków.
Kończąc warto nadmienić, że w momencie dokonania działu spadku ustaje solidarna odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe. Warto również podkreślić, że co prawda przepisy nie nakładają obowiązku dokonania działu spadku. Jednak jeśli chcemy w sposób pełny i niezależny korzystać z rzeczy lub innych praw wchodzących w skład spadku, warto zastanowić się nad zajęciem się sprawą do końca i zamknięciem procedury spadkowej w opisany sposób.
Potrzebujesz pomocy w sprawie spadku? Szukasz sprawdzonego adwokata we Wrocławiu? W takim razie zachęcamy Cię do kontaktu z nasza kancelarią prawną.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ