OPINIA OZSS
Celem krótkiego wyjaśnienia - OZSS to skrót od Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych.
Art. 278 k.p.c. stanowi, iż w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii, warto dodać iż w sprawach rodzinnych opinie wydawane przez OZSS są zdecydowanie częste i sądy sięgają po taką możliwość.
Odnotowywany wzrost liczby rozbitych małżeństw oraz wzrastający rok do roku odsetek przeprowadzanych rozwodów wymaga przy ich rozpoznawaniu posługiwania się wiedzą z zakresu psychologii, medycyny, seksuologii czy pedagogiki. Biegli psychologowie, psychiatrzy, pedagodzy lub inni specjaliści mający wiedzę zarówno teoretyczną, jak i praktyczną z zakresu wiadomości i umiejętności specjalnych angażowani są także w innych sprawach rodzinnych, jak np. zezwolenie na zawarcie małżeństwa przez osoby, które nie osiągnęły wymaganego wieku do zawarcia związku małżeńskiego, sprawy z zakresu opieki i kurateli nad małoletnimi, czy w sprawach stosunków między rodzicami a dziećmi, o kontakty z dzieckiem, o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej, czy w sprawach o przysposobienie dziecka.
O tym, czy do rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy niezbędne są wiadomości specjalne, decyduje sąd orzekający, który pojęcie to definiuje w okolicznościach konkretnej sprawy.
Ponieważ w ramach komentowanego dowodu z opinii OZSS biegli wypowiadają się bazując na swojej wiedzy specjalnej, jaką jest najczęściej wiedza z zakresu psychologii (czasem w skład zespołu OZSS wchodzą również biegli z zakresu pedagogiki), w wielu sprawach wnioski z opinii OZSS znajdują swoje odzwierciedlenie w finalnych rozstrzygnięciach sądowych. Opinia wydaje się bowiem przynajmniej z założenia dowodem bardziej wiarygodnym niż np. zeznania świadków, którzy powoływani są przez którąś ze stron toczonego sporu oraz mogą pozostawać ze stronami w określonych zależnościach.
JAK PRZEPROWADZA SIĘ OPINIĘ OZSS ?
Biegli z OZSS wydają zleconą opinię, po dokonaniu następujących czynności – z reguły jest to:
- analiza akta sprawy;
- przeprowadzana jest rozmowa z rodzicami/opiekunami ale i dziećmi;
- biegli obserwują zachowania i relacje osób badanych;
- dokonywana jest charakterystyka psychologiczna osób badanych;
- opracowuje się wnioski oraz udziela odpowiedzi na tezę dowodową sądu (sąd bowiem wyraźnie ukierunkuje biegłych, co należy ustalić, na jakie pytania odpowiedzieć).
Niemal za każdym razem w sytuacji gdy sąd decyduje się na zlecenie i przeprowadzenie wykonania opinii OZSS, jako adwokat od spraw rodzinnych otrzymuje pytania od Klientów jaki jest czas takiego badania. A więc czas badania przez biegłych z OZSS to średnio 2-4 godziny, natomiast jest to kwestia bardzo indywidualna.
CEL SPORZĄDZENIA OPINII OZSS
Opinia biegłych z OZSS pozwala ustalić m.in.:
- kompetencje opiekuńczo-wychowawcze rodziców dziecka;
- stopień zażyłości uczuciowej osób badanych czy więź emocjonalną łączącą każdego z rodziców z dzieckiem i na odwrót;
- odpowiedni sposób i częstotliwość kontaktów rodzica z dzieckiem – mając na względzie, jego dobro i o ile to możliwe z poszanowaniem zdania i stanowiska dziecka.
WERYFIKACJA OPINII OZSS
Po przedstawieniu opinii OZSS do sprawy, należy dokonać jej weryfikacji czy treść opinii nie kłóci się z jej wnioskami końcowymi, stanowiącymi swego rodzaju podsumowanie opinii, czy wnioski te dają się z opinii wyprowadzić, czy wreszcie stanowią odpowiedź na pytania zawarte w postanowieniu sądu, zlecającego przeprowadzenie dowodu z opinii OZSS. W przeciwnym razie zasadnym będzie formułowanie zarzutów do opinii takich jak np. braku spójności, czy zupełności opinii i w konsekwencji złożenie przez stronę wniosku o zlecenie przez sąd biegłym sporządzenia opinii uzupełniającej np. ustnie w trakcie sprawy (co jest szeroko praktykowane w polskich realiach sądowniczych). W niektórych przypadkach zasadnym może okazać się też wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii sporządzonej przez innych biegłych.
OPINIA UZUPEŁNIAJĄCA W SPRAWIE RODZINNEJ
Sądy mają prawo ocenić, czy zebrane w toku sprawy opinie biegłych wystarczająco wyjaśniają wymagające wiadomości specjalnych kwestie istotne przy rozstrzyganiu sprawy, czy też konieczne jest zasięgnięcie opinii innych biegłych. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii dalszych biegłych, gdy zachodzi taka potrzeba, w szczególności, gdy przeprowadzona już opinia zawiera istotne luki, jest nieprzekonująca, niekompletna, pomija lub wadliwie przedstawia istotne okoliczności, jest niejasna, nienależycie uzasadniona czy nieweryfikowalna.
W tematyce spraw rodzinnych, daje się zaobserwować prawidłowość, że przy wykazaniu – formułując trafnie zarzuty do pierwotnej opinii biegłych złożonej na piśmie - wad sporządzonej opinii biegłych z OZSS, do wydania opinii uzupełniającej dochodzi najczęściej ustnie w trakcie posiedzenia sądu, w trakcie którego sąd ale i strony i ich pełnomocnicy mają prawo dopytywać biegłych o kwestie istotne dla sprawy, a początkowo czy to pominięte przez biegłych, czy opisane w opinii pierwotnej w sposób niejasny czy wieloznaczny.
Ważne!!! Praktyka sądowa ostatnich lat wskazuje na wzrastającą rolę biegłego jako źródła dowodowego i jego opinii jako środka dowodowego.
Ważne!!! Strony w postepowaniu cywilnym powinny mieć zapewnioną możliwość złożenia zarzutów do opinii, odniesienia się do uzyskanej opinii biegłego, wskazywać na jej wadliwość, niepełność, wewnętrznie sprzeczne twierdzenia zawarte w opinii, czy wadliwie wskazane fakty czy istotne przemilczenia biegłego i pominięcia elementów istotnych dla oceny danej sytuacji.
Ważne!!! Zgodnie z art. 286 k.p.c. sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dodatkowej opinii tych samych lub innych biegłych, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona do sprawy zawiera istotne braki, sprzeczności, względnie nie wyjaśnia istotnych okoliczności.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Wrocław
Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ