O samym przestępstwie zabójstwa człowieka z art. 148 Kodeksu Karnego, dokonanym w różnych okolicznościach prawnych, jak dla przykładu ze szczególnym okrucieństwem, kilkukrotnie dokonywałem wpisu na łamach naszego kancelaryjnego bloga, dziś jednak pragnę przybliżyć sytuację w której to do zabójstwa nie dochodzi, lecz sprawca dokonuje szeregu czynności, o których można powiedzieć że stanowią przygotowanie do dokonania zabójstwa.
Kodeks Karny stanowi, że kto czyni przygotowania do przestępstwa zabójstwa, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15 - art. 148 § 5 Kodeksu Karnego.
Zbrodnie przeciwko życiu człowieka, a zabójstwo zwłaszcza uznawane są za najpoważniejsze przestępstwa, których karalność w odbiorze społecznym nie podlega najmniejszej dyskusji. Trudno wyobrazić sobie kodeks karny, który nie przewidywałby surowej karalności umyślnego pozbawienia życia człowieka.
Wyróżniony w prawie karnym etap przygotowania do dokonania czynu zabronionego jest, co do zasady - co może część z Państwa zdziwić - bezkarny, a jego penalizacja stanowi swojego rodzaju wyjątek od reguły. Dość powszechnie uznaje się, że ustawodawca wprowadza karalność przygotowania poprzez posłużenie się ogólną wytyczną z art. 16 Kodeksu Karnego, a więc:
Art. 16 Kodeksu Karnego
,,§ 1. Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, w szczególności w tymże celu wchodzi w porozumienie z inną osobą, uzyskuje lub przysposabia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania.
- 2. Przygotowanie jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi.’’
Jednak w kwestii karalności przygotowania do przestępstwa zabójstwa, w aktualnym stanie przepisów karnych nie ulega wątpliwości, iż tego rodzaju przygotowanie do kolejno popełnienia – już samo w sobie stanowi przestępstwo z art. 148 § 5 Kodeksu Karnego.
Czynności określane mianem przygotowawczych mają, ujmując nieco ogólnie, stworzyć warunki do realizacji czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, a więc umożliwić sprawcy późniejsze usiłowanie lub w zamyśle sprawcy finalnie popełnienie czynu zabronionego. Ustawa posługuje się zwrotem ,,podejmuje czynności’’ zatem przygotowanie musi polegać na określonym działaniu.
W orzecznictwie sądów, można zaobserwować pewne rodzaje działań ,zachowań które interpretowane są jako przygotowanie do dokonania zabójstwa.
Osoba planująca zabójstwo może w celu przygotowania do zabójstwa, uzyskiwać lub przygotowywać potrzebne środki, np. zdobyć broń palną, materiały wybuchowe, truciznę, ale też przygotować przedmioty codziennego użytku np. nóż, siekierę, czy sznur. Przygotowanie środka mającego posłużyć do zabójstwa może też polegać np. na tresowaniu agresywnego psa itp. Wątpliwości w literaturze fachowej, między komentatorami prawa budzi możliwość uznania za czynność przygotowawczą przysposabiania samego siebie do popełnienia przestępstwa np. poprzez trenowanie sztuki walki, czy doskonalenie umiejętności strzeleckich itp. Część komentatorów przyjmując za zasadne szerokie rozumienie pojęcia ,,przygotowania’’ i takie zachowania uznają jako realizację znamion przestępstwa przygotowania do zabójstwa, o ile sprawcy podczas ćwiczeń towarzyszyłby cel dokonania zbrodni.
Przygotowanie do zabójstwa może również polegać na szeroko pojętym zbieraniu informacji przydatnych do dokonania zabójstwa człowieka np. o nawykach potencjalnej ofiary lub wyszukiwaniu fraz i wiadomości w internecie, o określonych sposobach pozbawienia życia (jak zastosować daną truciznę, w jaki sposób ugodzić nożem człowieka aby pozbawić go życia, itp.).
Przygotowaniem do przestępstwa może też być ujawnione na zewnątrz, uzewnętrznione przez np. opracowanie jakiegoś planu działania, sporządzeniu szkiców i rysunków, oznaczeń na mapie, wykonaniu notatki itp.
Elementy ujawnione, uzewnętrznione a stanowiące znamię przygotowania mogą również polegać na wytworzeniu korespondencji e-mail, czy korespondencji za pośrednictwem komunikatorów z drugą osobą współdziałająca. W końcu, przygotowanie może polegać na wejściu w porozumienie z inną osobą co do dokonania zabójstwa.
RÓŻNICE MIĘDZY PRZYGOTOWANIEM A USIŁOWANIEM
Wyjaśnienie różnicy pomiędzy przygotowaniem a usiłowaniem sprowadza się do ustalenia, czy zachowanie sprawcy było abstrakcyjnym, czy też konkretnym zagrożeniem dla chronionego prawem dobra (w omawianym przypadku dla życia i zdrowia). Przygotowanie to stworzenie warunków do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, które może przybierać różne formy o których szczegółowo wspomniałem powyżej takich jak np. przysposobienie środków, zbieranie informacji, wejście w porozumienie z inną osobą, czy sporządzenie planu działania. Usiłowanie zaś, to coś więcej, bowiem sprawca w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza już bezpośrednio do jego dokonania. Usiłowanie jest zatem bardziej konkretne niż przygotowanie, a zagrożenie dobra chronionego prawem staje się już bardzo realne.
Ważne!!! Usiłowanie obejmuje: zamiar popełnienia czynu zabronionego, zachowanie stanowiące bezpośrednie zmierzanie do dokonania czynu zabronionego i finalnie brak samego dokonania zamierzonego czynu.
Ważne!!! Przygotowanie polega w pewnym uogólnieniu na stworzeniu warunków do usiłowania popełnienia czynu zabronionego.
Ważne!!! Sąd wymierza karę za usiłowanie w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego przestępstwa jak za jego dokonanie.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Wrocław
Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ