ROZWÓD - USTALENIE SPOSOBU KORZYSTANIA ZE WSPÓLNEGO MIESZKANIA
Mieszkanie, dom czy mówiąc szeroko nieruchomość która stanowi majątek wspólny małżonków jest szczególnym składnikiem majątku dorobkowego małżonków. Wynika to z oczywistych kwestii, a mianowicie, że po pierwsze jest to tzw. dach nad głową dla rodziny, jak również jest to zwykle ta część majątku wspólnego, która przedstawia największą wartość, która podlega podziałowi po rozwodzie.
Podziałowi majątku po rozwodzie poświęciłem słów kilka na naszym kancelaryjnym blogu – zapraszam do odszukania artykułu i lektury - natomiast ten wpis dedykuje problematyce - sposobu korzystania z nieruchomości po rozwodzie czy w jego trakcie ale jeszcze przed dokonaniem podziału majątku.
WYROK ROZWODOWY A KORZYSTANIE ZE WSPÓLNEGO MIESZKANIA
Kwestia sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania po rozwodzie jest jednym z obowiązkowych elementów, które muszą się znaleźć w wyroku rozwodowym.
Art. 58 Kodeks rodzinny i opiekuńczy
,,§ 2. Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.’’
SPRAWA O ROZWÓD A SPOSÓB KORZYSTANIA ZE WSPÓLNEGO MIESZKANIA
Zgodnie z treścią cytowanego wyżej art. 58 § 2 k.r.o., jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, Sąd w wyroku rozwodowym orzeka (jest to swojego rodzaju obowiązek Sądu – w cytowanym przepisie celowo nie zastosowano sformułowania, że sąd ,,może’’ orzec …) także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, Sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron Sąd może w wyroku orzekającym rozwód zdecydować również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków pod wynikającymi z przepisu warunkami.
Powyższe wynika z przyjętego modelu postepowania rozwodowego, w którym Sąd rozwodowy w toku postępowania skupia wszystkie sprawy związane z funkcjonowaniem rodziny. Unormowanie całokształtu spraw rodziny w wyroku rozwiązującym małżeństwo jest powszechnie przyjętą normą.
Od obowiązkowych elementów wyroku rozwodowego, które Sąd musi badać i wyrokować z urzędu, inaczej elementów obligatoryjnych, należy odróżnić te z możliwych rozstrzygnięć które w sprawie o rozwód jedynie - mogą zapaść.
Przy omawianym problemie korzystania z mieszkania po rozwodzie albo nawet w jego trakcie, warto zaznaczyć, że w wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, Sąd - i tutaj już tylko ,,może’’ nakazać jego eksmisję i to w dodatku na wyraźne żądanie drugiego małżonka. Fakultatywna kognicja sądu rozwodowego obejmuje również orzeczenie o podziale wspólnego mieszkania.
Podkreślenia wymaga, że o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania Sąd orzeka wtedy, gdy w chwili wydania wyroku rozwodowego małżonkowie zajmują mieszkanie - wspólnie, tzn. faktycznie z niego korzystają.
Jednakże Sąd może orzec o sposobie korzystania z tego mieszkania także w wypadku, gdy małżonek nie przebywa w nim tylko przejściowo, w szczególności gdy nie rezygnując ze wspólnego mieszkania – może to mieć miejsce w sytuacji kiedy np. małżonek zmuszony był je opuścić na skutek sprzecznego z prawem lub zasadami współżycia społecznego, postępowania drugiego z małżonków.
Należy podkreślić, że małżonek na podstawie rozstrzygnięcia o sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania, wydanego na podstawie art. 58 § 2 k.r.o., nie uzyskuje prawa do wyłącznej własności lokalu, lecz jedynie faktyczną możliwość tymczasowego zamieszkiwania.
Ustalenie sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania oznacza z reguły wyznaczenie małżonkom określonych pomieszczeń w ramach wspólnego mieszkania do wyłącznego użytku.
PODZIAŁ MAJĄTKU PO ROZWODZIE
Przepisy aktualnie obowiązującego prawa nie przewidują terminu, po upływie którego niemożliwe jest wystąpienie z wnioskiem o podział majątku między byłymi małżonkami. Mimo to przedawnieniu mogą ulec poszczególne roszczenia dochodzone w tego rodzaju sprawie, tym samym pozostawienie nieuregulowanego stanu prawnego majątku jest delikatnie mówiąc, w mojej ocenie - niewskazane.
Regułą mojej profesji jest to, aby nie stosować uogólnień ale nie mogę oprzeć się wrażeniu, znając liczne sytuacje dotykające moich Klientów już po rozwodzie, że warto uporządkować swoje sprawy majątkowe po rozwodzie - do czego zachęcam.
Ważne !!! Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 26.03.2003 r., II CK 91/02 „Sprawa o rozwód nie ma charakteru sprawy o opróżnienie lokalu.’’ – rozwód to nie zamiennik sprawy o eksmisję – rozwód to zdecydowanie poważniejszy krok w życiu, skutkujący nie tylko dla rozwodzących się małżonków ale również dla ich dzieci.
Ważne !!! Orzekając o wspólnym mieszkaniu w sprawie o rozwód, Sąd w pierwszej kolejności powinien kierować się dobrem małoletnich dzieci.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Wrocław
Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ