ZNIESŁAWIENIE JAKO PRZESTĘPSTWO
Zgodnie z treścią omawianego przepisu Art. 212 kodeksu karnego odpowiada za zniesławienie ten, kto:
§1. Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
§2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 za pomocą środków masowego komunikowania,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
(…)
Wyjaśnić w związku z tym należy, że zniesławienie oznacza zarzucanie czegoś komuś, pomówienie kogoś, oskarżanie o coś, przypisywanie nieprawdziwych zarzutów. Pomówienie, zgodnie z art. 212 k.k. musi odnosić się do:
- postępowania np. popełnienie przestępstwa, prowadzenie niemoralnego trybu życia itp., lub
- właściwości np. alkoholizm, narkomania, choroba psychiczna, brak kompetencji lub zdolności do wykonywania danego zawodu.
O zaistnieniu podstaw do odpowiedzialności karnej za zniesławienie czy potocznie mówiąc - pomówienie mówić można wtedy, kiedy sprawca zakomunikował przynajmniej jednej osobie, bądź w obecności przynajmniej jednej osoby treści, wiadomości o postępowaniu lub właściwościach innej osoby, mogących poniżyć ją w opinii publicznej bądź też narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska czy zawodu.
Dla odpowiedzialności karnej za przestępstwo zniesławienia bez znaczenia jest to czy skutek w postaci – negatywnych konsekwencji zawodowych, służbowych, niepowodzenia w życiu osobistym, rzeczywiście wystąpił. Do realizacji ustawowych znamion zniesławienia konieczne jest narażenie na powstania tego rodzaju skutków, a nie ich finalne wystąpienie. Przestępstwo to jest przestępstwem tzw. skutkowym lecz skutkiem jest samo narażenie na poniżenie w opinii publicznej lub utratę zaufania potrzebnego do zajmowania stanowiska, a nie to czy ów skutek w postaci poniżenia czy też utraty stanowiska bądź innych negatywnych konsekwencji z nim związanych rzeczywiście wystąpił.
Mając na uwadze powyższe należy dojść do wniosku, że przedmiotem ochrony przepisu dotyczącego zniesławienia jest cześć i godność osoby pomawianej.
Przestępstwo z art. 212 § 1 i 2 k.k. jest tzw. przestępstwem umyślnym. W konsekwencji przestępstwo zniesławienia może być popełnione wyłącznie, gdy sprawca jest świadomy negatywnych skutków, jakie mogą wywołać zniesławiające działania, wypowiedzi, treści i chce je osiągnąć, bądź się na nie godzi.
TRYB ŚCIGANIA PRZESTĘPSTWA ZNIESŁAWIENIA
Co istotne ściganie przestępstwa zniesławienia odbywa się z oskarżenia prywatnego, znaczy to tyle że nie prokurator, a sam pokrzywdzony musi sporządzić tzw. prywatny akt oskarżenia.
Prywatny akt oskarżenia, jego sporządzenie jak i cała sprawa o zniesławienie prowadzona przed Sądem może okazać się dość skomplikowana, dlatego doradzałbym każdemu z Państwa, którzy myślą o tym żeby dochodzić swoich praw w tego rodzaju procesie skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata.
KRĄG PODMIOTÓW, KTÓRE MOGĄ BYĆ POKRZYWDZONE PRZESTĘPSTWEM ZNIESŁAWIENIA
Pokrzywdzony przestępstwem zniesławienia, pomówiona może być:
- Inna osoba (tj. każda osoba fizyczna)
- Grupa osób
- Instytucja
- Osoba prawna
- Jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej
KWALIFIKACJA WYPOWIEDZI JAKO ZNIESŁAWIENIE LUB ZNIEWAŻENIE
Do przestępstwa zniesławienia z omawianego art. 212 k.k. dochodzi w razie przypisania innej osobie takiego postępowania lub takich właściwości, które mogą ją poniżyć w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego do zajmowania określonego stanowiska lub do wykonywania określonego zawodu bądź prowadzenia określonej działalności. Ze względu na to, że zniesławienie godzi w opinię innych o danej osobie, podrywa ich zaufanie do niej, poniża ją w ich oczach, nie dojdzie do zniesławienia przez wypowiedź, której odbiorcą jest jedynie ta osoba. Aby nastąpiło zniesławienie, wypowiedź zawierająca treści naruszające cześć musi dotrzeć jeszcze do przynajmniej jednej innej osoby. Przestępstwo znieważenia z art. 216 k.k. (mimo pewnych podobieństw do zniesławienia) stanowią natomiast wypowiedzi godzące w szeroko pojętą godność danej osoby, obelżywe lub ośmieszające, niedające się zracjonalizować. Ze względu na to, że zniewaga godzi w poczucie własnej wartości danej osoby, znieważenie - inaczej niż zniesławienie - może nastąpić także wtedy, gdy odbiorcą wypowiedzi o treści naruszającej cześć jest wyłącznie ta osoba która padła ofiarą znieważenia. Niewątpliwie ocena czy dobro osobiste w postaci czci człowieka zostało zagrożone lub naruszone wymaga zastosowania kryteriów o charakterze obiektywnym, istotny jest zatem odbiór danej wypowiedzi przez osoby trzecie i reakcja opinii publicznej.
Ważne!!! O zniesławieniu mówimy także wtedy, gdy podawane są pewne informacje, choćby tylko w formie podejrzenia lub powtórzenia pogłoski.
Ważne!!! Wypowiedź zniesławiająca może być wyrażona nie tylko w trybie oznajmującym, lecz także w trybie przypuszczającym, czy nawet w trybie pytającym (oczywiście pod określonymi warunkami).
Ważne!!! Jeżeli wygłosiliśmy na temat osoby trzeciej prawdziwy zarzut to nie będzie to przestępstwo w rozumieniu omawianego przepisu.
Podsumowując, z oczywistych względów przepis art. 212 kodeksu karnego nie może ograniczać innych praw i wolności, takich jak prawo do wolności wypowiedzi czy prawa do krytyki. Przy czym krytyczne oceny czy wypowiedzi powinny być wyrażone zawsze w odpowiedniej formie i znajdywać odzwierciedlenie w faktach.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Wrocław
Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ