Sąd decydując się orzec karę wobec lekarza za popełnione przestępstwo może orzec dodatkowo środek karny w postaci zakazu wykonywania zawodu. Zakaz zajmowania stanowiska, wykonywania zawodu, prowadzenia działalności gospodarczej jest środkiem karnym orzekanym obok kary.

Adwokat prawa karnego Wrocław

Na czym polega sądowy zakaz wykonywania zawodu lekarza oraz jakie są przesłanki do jego zastosowania, znajdą Państwo odpowiedź podczas lektury niniejszego artykułu.

Jednym z pierwszych pytań stawianych przez lekarzy, którzy w wyniku różnych zdarzeń i w rezultacie rozmaitych sytuacji zawodowych, kierują swoje kroki do kancelarii adwokackiej, aby skonsultować się z adwokatem odnośnie ewentualnej odpowiedzialności cywilnej czy karnej w związku z prowadzoną praktyką jest:

,,kiedy sąd może nałożyć na nich zakaz wykonywania zawodu ?’’

Kluczowym jest tutaj art. 41 § 1 Kodeksu karnego (mający zastosowanie do odpowiedzialności karnej i zawodowej lekarza) i przesłanki w nim zawarte.

Art. 41. Kodeksu karnego

§1.

Sąd może orzec zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu przestępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem.

§1a.

Sąd może orzec zakaz zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi na czas określony albo dożywotnio w razie skazania na karę pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu na szkodę małoletniego. Sąd orzeka zakaz zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi na czas określony albo dożywotnio w razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego.

 

Tak więc, odnosząc się do treści cytowanego przepisu możemy wyróżnić dwie przesłanki orzeczenia zakazu wykonywania zawodu - nadużycie zawodu albo stwarzanie zagrożenia do dóbr chronionych prawem.

Z nadużyciem zawodu przez lekarza mamy do czynienia wtedy, gdy lekarz wykorzystuje swój zawód (swoje uprawnienia zawodowe) lub stanowisko do popełniania przestępstw, a dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie określonego zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem.

Jako przykład można wskazać teoretyczną sytuację w której lekarz-ginekolog wykorzystuje swój zawód do poddawania pacjentek czynnościom seksualnym.

Z kolei stwarzanie zagrożenia dla dóbr chronionych prawem to sytuacja, w której dalsze wykonywanie zawodu przez lekarza rodzi realną obawę działania na szkodę pacjentów.

W praktyce zdarza się to wtedy, gdy sprawca przestępstwa poprzez swoje zaniedbania pokazał, że nie ma odpowiednich kwalifikacji zawodowych lub moralnych do wykonywania zawodu lekarza. Na przykład lekarz, który podczas swojej pracy podchodzi do wykonywanego zawodu niezwykle rutynowo, ignoruje objawy wskazujące na możliwość zagrożenia życia i zdrowia pacjenta, zleca określone badania, ale nie dba o ich prawidłowe przeprowadzenie przez wykfalifikowany personel, nie monitoruje wyników badań itp.

 

BŁĄD MEDYCZNY A POZBAWIENIE LEKARZA PRAWA DO WYKONYWANIA ZAWODU

Sposoby dochodzenia odpowiedzialności za błąd medyczny, to w szczególności:

  • Pacjent, który uważa, że doszło do popełnienia określonych zaniedbań podczas pełnienia obowiązków przez lekarza ma możliwość skierowania skargi na lekarza do właściwej izby lekarskiej. W skardze należy szczegółowo opisać, na czym polega błąd lekarza oraz jakie spowodował skutki. W dalszej kolejności to okręgowy rzecznik odpowiedzialności zawodowej decyduje, czy skieruje przeciw wskazanemu lekarzowi wniosek o ukaranie do sądu lekarskiego.
  • Inną drogą dochodzenia odpowiedzialności za błąd medyczny jest możliwość wniesienia przeciw lekarzowi pozwu o odszkodowanie za błąd medyczny. Pozew składa się do właściwego sądu cywilnego.
  • Można również złożyć do organów ścigania, prokuratury zawiadomienie o możliwości popełnienia przez lekarza przestępstwa polegającego na narażeniu życia lub zdrowia pacjenta. W takim przypadku to prokurator po analizie sprawy, zgromadzeniu dowodów, materiałów postępowania przygotowawczego, w dalszej kolejności decyduje, czy przeciwko lekarzowi wnieść akt oskarżenia do sądu karnego.

O tym, czy przeprowadzony zabieg lekarski stanowi popełniony przez lekarza czyn zabroniony, decyduje ustalenie, czy zostały naruszone reguły sztuki lekarskiej w kontekście niezachowania ostrożności.

 

ZAKAZ WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA W ORZECZNICTWIE SĄDÓW

Ogólnie rzecz ujmując możemy wyodrębnić trzy rodzaje zakazów:

  • zakaz zajmowania określonego stanowiska,
  • zakaz wykonywania określonego zawodu oraz
  • zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej

Sąd może orzec zakaz zajmowania określonego stanowiska albo zakaz wykonywania określonego zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu przestępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem w tym w szczególności, jeśli chodzi o analizę odpowiedzialności lekarza – mówimy tu o dobrach o znaczeniu wyjątkowo istotnych takich jak zdrowie i życie.

Nadto, warto podkreślić pewną subtelną różnicę, a mianowicie - w świetle kodeksu karnego czym innym jest środek karny zakazu zajmowania określonego stanowiska, a czym innym jest środek karny w postaci zakazu wykonywania określonego zawodu. Poniższe przykłady pomogą to zobrazować.

 

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2020 r. IV KK 109/20

,,Sformułowany w art. 39 pkt 2 k.k. i art. 41 § 1 k.k. zakaz wykonywania określonego zawodu dotyczy wszystkich czynności zawodowych, zatem nie może być on w jakikolwiek sposób ograniczony. Istotne jest to, że przy popełnieniu przestępstwa okazało się to, iż sprawca w ogóle lekkomyślnie lub niedbale wykonuje zawód, a nie to, że lekkomyślność lub niedbalstwo dotyczy tych czynności zawodowych, które zostały ustalone w sprawie, w której nastąpiło uznanie winy oskarżonego. Sprawca przestępstwa, nadużywając zawodu lub okazując niezdolność do jego wykonywania, w okolicznościach określonych w art. 41 § 1 k.k., ujawnia w ten sposób w ogóle brak predyspozycji do wykonywania wszelkich czynności zawodowych, a więc zawodu jako całości.’’

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 lipca 2007 r. VII SA/Wa 432/07.

,,Pozbawienie uprawnienia do wykonywania zawodu lekarza jednej specjalności orzeczeniem przez sąd powszechny środka karnego uzasadnia podjęcie przez organ samorządu lekarskiego uchwały o wykreśleniu z rejestru indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich praktyki prowadzonej w innej specjalności. Przepis art. 50 ust. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 204 ze zm.) mówi o pozbawieniu uprawnień do wykonywania zawodu nie precyzując, czy chodzi o wykonywanie zawodu lekarza w specjalności, w której ma być wykonywana praktyka indywidualna. Przyjęta przez organy samorządu lekarskiego interpretacja przepisu, że chodzi także o inną niż wykonywana specjalizacja, przepisu tego nie narusza. Działanie lekarza, które naraża zdrowie i życie pacjenta nie może być odmiennie oceniane w przypadku posiadania przez niego więcej niż jednej specjalizacji.’’

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2006 r. II KK 225/06.

,,Orzeczenie o karze nieznanej ustawie oznacza wyłącznie orzeczenie o karze nieznanej w ogóle obowiązującej ustawie karnej. W sprawie będącej przedmiotem kasacji orzeczono środek karny w postaci zakazu wykonywania zawodu lekarza w publicznych placówkach służby zdrowia. Środek karny zakazu wykonywania określonego zawodu jest znany obowiązującej ustawie karnej i wynika z treści art. 39 pkt 2 k.k. Nie może być zatem mowy o wystąpieniu przesłanki określonej w art. 439 § 1 pkt 5 k.p.k. Takie orzeczenie środka karnego w postaci zakazu wykonywania zawodu w określonym miejscu może stanowić obrazę przepisów prawa materialnego o jakiej mowa w art. 438 pkt 1 k.p.k., bowiem zakaz wykonywania określonego zawodu na podstawie art. 39 pkt 2 k.k. i art. 41 k.k. dotyczy wszystkich czynności zawodowych, a więc nie może być w jakikolwiek sposób ograniczony.’’

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2009 r., V KK 245/08.

,,Sąd, decydując się na orzeczenie środka karnego wskazanego w art. 41 § 1 k.k., musi określić nie tylko czasowy zakres zakazu (wymóg z art. 43 § 1 k.k.), ale przede wszystkim precyzyjnie wskazać jego zakres przedmiotowy. Przy językowym rozumieniu takich pojęć, jak "określony" i "stanowisko", zakaz z art. 41 § 1 k.k. powinien zostać sformułowany przez sąd w taki sposób, by wskazywał konkretne stanowisko, oznaczone przez wskazanie pełnionej funkcji bądź zajmowanej pozycji w ściśle określonej dziedzinie życia państwowego, społecznego, a także prywatnego, w związku z którą doszło do popełnienia przestępstwa. Podobnie zakaz wykonywania zawodu musi być tak określony w treści orzeczenia, by rodzaj wymierzonej w ten sposób dolegliwości był wskazany w sposób precyzyjny.’’

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 marca 2013 r. II AKa 470/12.

„Okazanie, iż dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem, w rozumieniu art. 41 § 1 k.k., oznacza naruszenie, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub wykonywanym zawodem, tych powszechnie przyjętych zasad ich wykonywania, które mają głównie na celu kompetentność i bezpieczeństwo ich wykonywania (np. zasady sztuki lekarskiej). Wiążą się więc one ściśle tak z kwalifikacjami zawodowymi, tj. z wiedzą i doświadczeniem, jak i psychicznymi i fizycznymi predyspozycjami niezbędnymi do wykonywania określonych zawodów czy zajmowania określonego stanowiska.”

 

Warto wiedzieć, że orzeczony zakaz wykonywania zawodu lekarza dotyczy jego wykonywania niezależnie od miejsce jego uprzedniego wykonywania (np. szpital publiczny, klinika prywatna, praktyka prywatna). Nadto wartym zapamiętania jest fakt, że za niedostosowanie się do orzeczonego zakazu sądowego i jego łamanie, grozi dodatkowa kara (w tym pozbawienia wolności) przewidziana w kodeksie karnym.

Jeżeli szukas pomocy adwokata od spraw karnych we Wrocławiu to zachęcamy Cię do kontaktu!

 

 

Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Adwokat Karol Sobkowiak

tel. 515 585 052 

 

ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ 

Adres

Kancelaria Adwokacka
Karol Sobkowiak
Ul. Kazimierza Wielkiego 15 lok. 9
50-077 Wrocław

Konto: ING Bank Śląski Oddział
we Wrocławiu
22 1050 1575 1000 0092 8059 2495

Godziny otwarcia

pon-pt: 08:00-18:00