Czym jest stalking?
Zawarty w art. 190a kodeksu karnego, typ przestępstwa, tzw. stalkingu (z j.ang. osoba nękająca, podkradająca się) jest jednym ze stosunkowo nowych przepisów w obowiązującym kodeksie karnym.
art. 190a k.k.
- 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
- 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.
- 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
- 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Mówiąc prościej stalking to forma przemocy emocjonalnej (zbliżona do klasycznego znęcania art. 207 kk, choć to nie to samo i warto o tym pamiętac!) polegająca na uporczywym nękaniu, które u prześladowanej osoby wywołuje uzasadnione poczucie zagrożenia czy obawy o własne bezpieczeństwo.
Podejmowane przez sprawce (stalkera) działania, często nacechowane są tzw. potocznie niską szkodliwością, ale ich częstotliwość wpływają niekorzystnie na stan ofiary przestępstwa.
Działania stalkera obserwowane bez szerszego kontekstu wydarzeń, postrzegane jednostkowo i w oderwaniu od pewnej ciągłości zachowań, ich uporczywości, nachalności mogą być postrzegane przez osoby postronne, jako nieszkodliwe. Dopiero przy analizie tła wydarzeń i charakteru zachowań sprawcy, jak i skutków i wpływu tych zachowań na ofiarę, można stwierdzić i rozpoznać czy mamy do czynienia z działaniem przestępnym.
Uporczywe głuche telefony, pukania do drzwi, nadmierne zainteresowanie internetowymi profilami ofiary, śledzenie ofiary, jej prześladowanie, odwiedziny w miejscu pracy, podrzucanie prezentów, wypytywanie osób z najbliższego otoczenia ofiary, czy formy przybierające formy agresywne jak np. uporczywe krzyki, celowe wzbudzanie niepokoju, wywoływanie poczucia poniżenia - to tylko przykłady możliwych działań sprawcy.
JAKA JEST KARA ZA STALKING?
Stalking w polskim prawie karnym jest uznawany za przestępstwo i w związku z tym podlega karze. Kwestię tę reguluje artykuł 190a Kodeksu karnego.
REALIZACJA ZNAMION PRZESTĘPSTWA STALKINGU
Można w dużym uproszczeniu wskazać, iż aby dane zachowanie mogło być uznane za stalking, nękanie przez sprawcę musi być uporczywe, a zatem polegać na nieustannym oraz istotnym naruszaniu prywatności innej osoby oraz na wzbudzeniu w pokrzywdzonym uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia. Ustawodawca nie wymaga przy tym, aby zachowanie stalkera niosło ze sobą element agresji (choć często i ten element jest w praktyce obecny). Nadto prawnie nie istotne jest w kontekście strony podmiotowej tego przestępstwa, czy czyn sprawcy powodowany jest żywionym do pokrzywdzonego uczuciem miłości, nienawiści, chęcią dokuczenia mu, złośliwością czy chęcią zemsty. Dla bytu tego przestępstwa nie ma znaczenia, czy sprawca ma zamiar wykonać swoje groźby. Decydujące jest tu subiektywne odczucie zagrożonego, które musi być oceniane w sposób zobiektywizowany.
PRZYKŁADOWE KONSEKWENCJE STALKINGU
Często osoby, które doświadczyły stalkingu mają poczucie kompletnie zrujnowanego życia. Ofiary opisywanego przestępstwa często argumentują, że poniosły straty materialne, czy utraciły jakiekolwiek poczucie bezpieczeństwa. Obserwowanym i notorycznym zjawiskiem u ofiar stalkingu jest pogorszenie się stanu psychofizycznego, aż po realne zagrożenie życia i zdrowia czy próby podejmowania samobójstw.
Stalker poprzez swoje działania (uporczywie) stara się zawłaszczyć krok po kroku poszczególne sfery życia ofiary, narażając ją na systematyczne pogłębianie stanu lęku i obaw, przykładowo stalking może prowadzić do następujących konsekwencji:
- powstania strat materialnych (zniszczenia mienia, rzeczy osobistych itp.)
- destabilizacji życia zawodowego ofiary poprzez rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji, utrudnianie codziennej pracy,
- może w konsekwencji doprowadzić do zmiany miejsca zamieszkania lub zatrudnienia ofiary;
- negatywnym wpływie na stan psychiczny, doświadczaniu obniżonego nastroju, stanów lękowych, napadów paniki, zaburzeniach snu, koszmarów, bezsenności, powstania stanów depresyjnych itp.
- zaburzeniach koncentracji i obniżeniu własnej wartości przez ofiarę
- problemów emocjonalnych, nadużywaniu leków i substancji mających na celu uspokojenie
- obawach przed wychodzeniem z domu
- wycofaniem się z relacji społecznych oraz unikaniem kontaktów z osobami z najbliższego otoczenia
- przemocy seksualnej
- co chyba najbardziej niebezpieczne może w konsekwencji prowadzić do powstawania myśli samobójczych u ofiary i chęci autodestrukcji.
Mając na uwadze przykładowe skutki jakie mogą powstać w związku z przestępstwem stalkingu, na ten właśnie typ przestępstwa należy patrzeć wyjątkowo uważnie i w żadnym razie go nie bagatelizować.
Warto wskazać, iż ,,dla odpowiedzialności karnej za przestępstwo z art. 190a § 1 k.k. nie ma znaczenia cel działania sprawcy, który sam w sobie nie musi być społecznie naganny.’’- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2020 r. III KK 266/20.
Powyższe jest o tyle istotne, że nader często sprawcy tego typu przestępstwa, nie do końca zdają sobie sprawę jak wielką krzywdę wyrządzają swoim ofiarom i w swoich zachowaniach nie dostrzegają elementu nagannego czy szkodliwego, pomijając zupełnie odczucia ofiary i skutki jakie ich działania wywołują.
Nadto w piśmiennictwie fachowym panuje jednolity pogląd, że motywacja sprawcy jest irrelewantna (nie istotna ) z punktu widzenia znamion tego czynu (tak m.in. por. J. Giezek (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz-Lex do art. 190a k.k.- teza 12). Autor ten zauważa, iż "motyw działania sprawcy nie musi więc być społecznie naganny, popełnić ten czyn może także ten, kto powodowany jest tęsknotą za pokrzywdzonym". Podobny pogląd jest także wyrażony w Komentarzu do art. 117- 211a - Kodeksu Karnego - Lexa pod red. W. Wróbla i A. Zolla, gdzie wskazuje się, że "nie są istotne motywy działania sprawcy. Wchodzi w grę działanie w celu dokuczenia innej osobie, ale motywem zachowania może być także miłość do drugiej osoby i chęć jej adorowania".
Pomoc adwokata Wrocław
Jeżeli powyższy temat dotyczy Ciebie lub Twoich bliskich i poszukujesz pomocy adwokata z Wrocławia to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ