Przestępstwo powszechnie określane jako posiadanie narkotyków zostało wyszczególnione w art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i polega na posiadaniu wbrew przepisom ustawy narkotyków tj. środków odurzających lub substancji psychotropowych.
Dla lepszego zrozumienia i dalszego wywodu na temat omawianego przestępstwa, warto zacząć od wyjaśnienia użytego określenia, znamienia „posiadać”. Należy je rozumieć jako faktyczne, choćby krótkotrwałe władztwo nad rzeczą. Jego synonimem jest słowo „mieć”. Można przyjąć, że każde władanie środkiem odurzającym lub substancją psychotropową jest posiadaniem w rozumieniu przepisu art. 62 powołanej ustawy. Posiadanie w rozumieniu omawianego przepisu występuje zarówno, gdy chodzi o dysponowanie środkiem narkotycznym dla własnej konsumpcji, jak i w związku z chęcią wprowadzenia go do obrotu.
Adwokat Wrocław
Z punktu widzenia prawnokarnej oceny zachowania sprawcy nie ma znaczenia wymiar czasowy posiadania, tzn. okres czasu, w jakim sprawca posiadał środki odurzające lub substancje psychotropowe. Dla przypisania sprawcy czynu z art. 62 ust.1 wystarczająca jest bowiem, oprócz stwierdzenia obiektywnej przesłanki w postaci faktycznego władztwa nad narkotykami, dodatkowa przesłanka w postaci świadomości sprawcy co do tego, iż znajduje się on w posiadaniu narkotyków.
W wyroku z dnia 27 stycznia 2011 r., sygn. akt I KZP 24/10, Sąd Najwyższy wskazał, że posiadaniem jest każde, niezależne od czasu trwania, a zatem choćby krótkotrwałe, faktyczne władztwo nad rzeczą.
Dla penalizacji posiadania środka odurzającego lub substancji psychotropowej ma natomiast znaczenie ilość narkotyku pozwalająca na choćby jednorazowe użycie w dawce przyjętej za typową dla danego środka czy substancji. Dla określenia karalności nie ma natomiast znaczenia cel posiadania środka oraz jak już wspomniano wyżej okres dysponowania nim. To ostatnie stwierdzenie nie powinno jednak przysłaniać wniosków wynikających z wykładni celowościowej przepisu art. 62 komentowanej ustawy, wskazujących wyraźnie na podstawę ścigania sprawców jeszcze dysponujących narkotykiem, a nie osób, które już go użyły czy zażyły.
POSIADANIE NARKOTYKU ZWIĄZANE Z JEGO ZAŻYWANIEM
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 stycznia 2009 r., sygn. akt II KK 197/08, OSNKW 2009, z. 4, poz. 30, uznał, że dysponowanie narkotykiem związane z jego zażywaniem lub zamiarem niezwłocznego zażycia nie jest posiadaniem w rozumieniu omawianego przepisu.
Sąd podkreślił, że poza zakresem kryminalizacji jest sama czynność zażywania narkotyków i stąd związana z nią zawsze jakaś forma dzierżenia, posiadania czy dysponowania narkotykiem nie może być traktowana jako posiadanie w rozumieniu art. 62 ustawy.
Odnosząc się do orzecznictwa sądów nieco lokalnie, można w tym miejscu wskazać na rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 28.12.2006 r., II AKa 347/06 „skoro zważy się, iż na podstawie przepisów ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (...) nie są karalne zachowania polegające na używaniu środków odurzających i substancji psychotropowych, tym samym nie do pogodzenia z zasadami pragmatycznej interpretacji przepisów prawa jest przyjęcie, że za karalne może być uznane na podstawie art. 62 tej ustawy posiadanie tych środków trwające w czasie ich zażywania”.
ZBIEG POSIADANIA NARKOTYKÓW, A NASTĘPNIE WPROWADZENIE ICH DO OBROTU
Z wyroku SA w Lublinie z 1.04.2004 r., II AKa 25/04: „posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych, które łączy się z przestępstwami polegającymi m.in. na ich wprowadzeniu do obrotu, uczestniczeniem w obrocie i udzielaniem innej osobie nie podlega odrębnemu ukaraniu wtedy i tylko wtedy, gdy posiadanie środka wyprzedza wprowadzenie go do obrotu lub udzielenie go innej osobie. Nie można bowiem sprzedać czy przekazać nieodpłatnie środka, którego się nie posiadało. Tylko takie posiadanie należy traktować jako współukarany czyn uprzedni. ‘’
Należy pamiętać, że znamieniem kwalifikującym (obostrzającym) przestępstwa z art. 62 powoływanej ustawy jest natomiast posiadanie znacznej ilości środków odurzających czy substancji psychotropowych.
ZNACZNA ILOŚĆ
Orzecznictwo wykształciło pewne kryteria, pozwalające na przyjęcie w konkretnej -indywidualnej sprawie, znamienia znacznej ilości. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 18 kwietnia 2000 r., sygn. akt II AKa 22/00, kryterium decydującym o tym, czy ilość środków odurzających jest znaczna, nieznaczna czy zwykła są:
- masa wagowa (gramy, kilogramy, tony, ilość porcji),
- rodzaj środka odurzającego (podział na tzw. twarde i miękkie),
- cel przeznaczenia (w celach handlowych, na potrzeby własne).
Jednocześnie w orzecznictwie przyjmuje się, że miarą czy możemy mówić o znacznej ilości czy też ilości tzw. zwykłej, może być stosunek ilości określonych środków do potrzeb jednego człowieka uzależnionego od tych środków (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 grudnia 2002 r., sygn. akt II AKA 282/02).
Pomocny w interpretacji pojęcia ,,znaczna ilość’’ może okazać się również wyrok z 24 lipca 1997 r., sygn. akt II AKa 94/97, w którym to Sąd Apelacyjny w Krakowie przyjął następujące określenie znacznej ilości narkotyku: „to taka ilość, która wystarczy do jednorazowego odurzenia się najmniej kilkudziesięciu osób”, warto wskazać, że ów wyrok jest często powoływany w literaturze przedmiotu i posiada swoją doniosłość argumentacji.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnika prawa karnego we Wrocławiu to zapraszamy do kontaktu!
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ