Warunkowe umorzenie postępowania oznacza rezygnację z przeprowadzania postępowania karnego na rzecz odpowiedzialności o innym charakterze.
Przesłanki warunkowego umorzenia postępowania zostały określone w art. 66 kodeksu karnego, zgodnie z którym sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli:
- okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości,
- wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne,
- postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa,
- warunkowego umorzenia nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.
W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że o warunkowe umorzenie postępowania karnego może się ubiegać osoba, która nie była dotychczas skazana za przestępstwo umyślne.
Równie ważne jest przy rozważaniu skorzystania z możliwości ubiegania się o warunkowe umorzenie postępowania, że warunkowe umorzenie postępowania karnego jest możliwe, kiedy okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości. Oznacza to tyle, że sąd na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów powinien nabrać pewności, że oskarżony dopuścił się zarzuconego mu przestępstwa - warte zapamiętania jest, iż oskarżony wcale nie musi przyznać się do winy.
Kolejne przesłanki, które dają możliwość ze skorzystania z omawianej instytucji to wykazanie, że stopień winy sprawcy i stopień społecznej szkodliwości czynu nie są znaczne. Kryteria oceny odnoszące się do stopnia społecznej szkodliwości czynu zostały zawarte w art. 115 kodeksu karnego
,, § 2. Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.’’
Problematyka dotycząca wskazania jasnego i jednolitego katalogu okoliczności warunkujących stopień winy sprawcy do dnia dzisiejszego podlega w każdym przypadku indywidualnej ocenie. W tym zakresie poglądy doktryny, a także orzecznictwa, nie są jednolite i dopuszczają różnorodne warianty. Społeczna szkodliwość czynu i wina są dwoma różnymi elementami przestępstwa. Warto o tym pamiętać, gdyż organy stosujące prawo również stosują to rozróżnienie.
Taki sposób zakończenia sprawy karnej jest korzystny dla oskarżonego z kilku względów.
Podstawowym i przesądzającym argumentem jest zachowanie dalszego statusu ,,o niekaralności’’. Nadto przy zastosowaniu warunkowego umorzenia postępowania sąd może zastosować albo odstąpić od zastosowania środków karnych.
CZYM RÓŻNI SIĘ UMORZENIE POSTĘPOWANIA, OD WARUNKOWEGO UMORZENIA POSTĘPOWANIA?
Zarówno umorzenie (zwykłe) jak i warunkowe umorzenie postępowania karnego są sposobami jego zakończenia.
Przy zastosowaniu warunkowego umorzenia postępowania karnego mamy do czynienia z sytuacją, w której sąd stwierdza winę oskarżonego, ale nie wymierza mu kary, lecz postępowanie karne zostaje warunkowo umorzone na okres prób. W okresie próby sąd może nałożyć na sprawcę różne obowiązki np. oddać go pod dozór kuratora czy osoby godnej zaufania, orzec świadczenie pieniężne czy zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych.
Postępowanie warunkowo umorzone obligatoryjnie, tj. obowiązkowo musi zostać wydane przez sąd, jeżeli sprawca w okresie próby popełni przestępstwo umyślne za które zostanie prawomocnie skazany.
Natomiast sąd może (nie musi, ale może) podjąć postępowanie karne, jeśli sprawca w okresie próby w stopniu rażącym narusza porządek prawny, a więc, np. popełni inne przestępstwo.
Jedną z istotnych różnic pomiędzy dwiema porównywanymi instytucjami jest to, że po upływie okresu próby (oraz dodatkowego okresu 6 miesięcy) warunkowo umorzonego postępowania nie można podjąć.
Mówiąc o umorzeniu postępowania ( tym razem - nie warunkowym) warto wiedzieć, że:
przesłanki umorzenia postępowania, które nie ma charakteru warunkowego są inne, stanowi o nich art. 17 k.p.k. , mianowicie postępowanie umarza się gdy:
1) czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia,
2) czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa,
3) społeczna szkodliwość czynu jest znikoma,
4) ustawa stanowi, że sprawca nie podlega karze,
5) oskarżony zmarł,
6) nastąpiło przedawnienie karalności,
7) postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone albo wcześniej wszczęte toczy się,
8) sprawca nie podlega orzecznictwu polskich sądów karnych,
9) brak skargi uprawnionego oskarżyciela,
10) brak wymaganego zezwolenia na ściganie lub wniosku o ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej, chyba że ustawa stanowi inaczej,
11) zachodzi inna okoliczność wyłączająca ściganie.
Również podjęcie postępowania umorzonego następuje z innych przyczyn.
Adwokat prawa karnego Wrocław
Jeżeli znajdujesz się w sytuacji, która wymaga konsultacji z adwokatem prawa karnego na terenie Wrocławia to zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią adwokacką.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ